Η Γαλλίδα Annie Ernaux (γεν. 1940) τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022.
«Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2022 απονέμεται στη γαλλίδα συγγραφέα Annie Ernaux για το θάρρος και την κλινική ακρίβεια με την οποία αποκαλύπτει τις ρίζες, την αποξένωση και τους συλλογικούς περιορισμούς της προσωπικής μνήμης», σημειώνει η Σουηδική Ακαδημία.
«Στο συγγραφικό της έργο, η Ερνό εξετάζει με συνέπεια και από διαφορετικές οπτικές γωνίες μια ζωή που χαρακτηρίζεται από έντονες ανισότητες όσον αφορά το φύλο, τη γλώσσα και την τάξη. Η πορεία της προς τη συγγραφή ήταν μακρά και επίπονη».
Η Annie Ernaux είχε αντιδράσει στη βράβευση με Νόμπελ του Αμερικανού μουσικού και ποιητή Μπομπ Ντύλαν και με το αιτιολογικό της Επιτροπής ότι «δημιούργησε [...] νέους τρόπους ποιητικής έκφρασης». «…πιστεύω ότι αυτή η ανταμοιβή είναι το σημάδι μιας καμπής: αυτό που είναι σωστά λογοτεχνικό διαλύεται. Μπορούμε να το αποδοκιμάσουμε ή να το καλωσορίσουμε.», είχε δηλώσει η Ερνό.
Η συγγραφέας, αναφέρει η εφημερίδα Le Monde: «Εργάστηκε για να ανατρέψει το λογοτεχνικό κατεστημένο καθώς ήθελε να ταράξει την κοινωνική τάξη, γράφοντας με τον ίδιο τρόπο για θέματα που «θεωρούνται ανάξια για λογοτεχνία» , όπως η άμβλωση, το RER, τα σούπερ μάρκετ και άλλα…».
Το έργο της Annie Ernaux είναι έντονα συνδεδεμένο με τη ζωή της και συμβαδίζει σταθερά με την εποχή. Ο ερευνητής, δοκιμιογράφος και κριτικός Dominique Viart σημειώνει (στο Annie Ernaux, Le Temps et la mémoire – Stock, 2014) ότι είναι «στο επίκεντρο των ανησυχιών των τελευταίων δεκαετιών. Είναι προσεκτική τόσο στα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα – ταξική διαφορά, κοινωνικο-πολιτισμική διάκριση, γυναικείες διεκδικήσεις… – όσο και στις κατηγορίες που η τέχνη ή η σκέψη έφερε πρόσφατα στο προσκήνιο – ζητήματα μνήμης και καθημερινής ζωής…».
Η Ερνό μεγάλωσε στο καφέ-μπακάλικο των γονιών της στο Yvetot, κάτι που της επέτρεψε να διασταυρωθεί, πολύ νωρίς, «με κάθε είδους συνομιλίες και γλώσσες», να συνειδητοποιήσει τις κοινωνικές ιεραρχίες, ακόμη και τις πιο λεπτές, τις πιο ανεπαίσθητες μορφές κυριαρχίας. Η ένταξή της, μέσω των σπουδών της (έγινε αναπληρώτρια καθηγήτρια Γαλλικών) και του γάμου της, σε έναν πιο αστικό κόσμο, την έκαναν «αποστάτη της τάξης της» και ήταν αυτό που δημιούργησε το κενό και την ένταση που τρέφεται από ενοχές, ντροπή, λύπη, και τρυφερότητα, στοιχεία από τα οποία γεννιέται η γραφή.
Το τελευταίο βιβλίο της Annie Ernaux εκδόθηκε φέτος στη Γαλλία: είναι το Le Jeune Homme (Gallimard). Αλλά αυτό που θεωρείται το αριστούργημά της είναι «Τα Χρόνια». Είναι ένα αριστοτεχνικό κείμενο για την ατομική και τη συλλογική μνήμη, αυτή που μας κάνει άτομα, γενιές και τάξεις…
Πληροφορίες από τη Le Monde
