Ο ανταγωνισμός για τις νέες τεχνολογίες και η άγρια εκμετάλλευση στην Αφρική

Η έλλειψη μικροτσίπ απειλεί πολλούς τομείς της παγκόσμιας οικονομίας*, ενώ ο ανταγωνισμός στον τομέα της ψηφιακής βιομηχανίας γιγαντώνεται. 

Τα μικροτσίπ είναι παντού: σε αυτοκίνητα, υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, ρολόγια, κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών, οικιακές συσκευές... Τον Ιανουάριο του 2021, σύμφωνα με το περιοδικό New Scientist, «οι πωλήσεις μικροτσιπ έσπασαν όλα τα ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια». Ωστόσο, σήμερα υπάρχει μια παγκόσμια έλλειψη που απειλεί τη δραστηριότητα ολόκληρων τομέων της οικονομίας. Τους τελευταίους μήνες, κατασκευαστές αυτοκινήτων (Ford, Toyota, Volkswagen κ.λπ.) έκλεισαν για το λόγο αυτό ορισμένα από τα εργοστάσιά τους. Η αγορά κονσολών βιντεοπαιχνιδιών και smartphone έχει πληγεί επίσης. Η αιτία σύμφωνα με το έντυπο είναι «Η πανδημία, ο εμπορικός πόλεμος [μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας], οι πυρκαγιές, η ξηρασία κ.ά., που συνέπεσαν με μια περίοδο έκρηξης στη ζήτηση». Είναι γνωστό ότι η βιομηχανία των μικροτσίπ καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού. «Για να παράγει τα μικροτσιπ του, ο γίγαντας TSMC(Ταϊβάν) χρησιμοποίησε 63 εκατομμύρια τόνους νερού το 2019», αναφέρουν οι New York Times. Η TSMC ελέγχει περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας αγοράς προσαρμοσμένων τσιπ. Και διατηρεί σχεδόν το 90% της αγοράς για τις πιο προηγμένες φίρμες». Το νέο εργοστάσιό της, σύμφωνα με τους Financial Times, θα χρησιμοποιήσει «μια τεχνολογική διαδικασία που μέχρι στιγμής έχουν καταφέρει να αποκτήσουν μόνο η TSMC και η Samsung Electronics στη Νότια Κορέα». Αυτά τα νέα τσιπ έχουν τεράστια πλεονεκτήματα, επειδή όσο μικρότερα είναι τα τρανζίστορ σε ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα, τόσο χαμηλότερη είναι η κατανάλωση ισχύος και τόσο μεγαλύτερη η ταχύτητα.

Αυτό που ενδιαφέρει, βέβαια, τους μεγάλους βιομηχανικούς ανταγωνιστές είναι η οικονομική(τεχνολογική) διάσταση του ανταγωνισμού και η αντίστοιχη γεωπολιτική. «Η Ταϊβάν βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατιωτικής αντιπαλότητας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας στην Ανατολική Ασία», και το γεγονός ότι η TSMC, με τη δεσπόζουσα θέση της στην παγκόσμια αγορά ηλεκτρονικών, βρίσκεται εκεί, δημιουργεί μεγάλες ανησυχίες στη Δύση. Ήδη, στις 12 Απριλίου, ο Joe Biden συγκέντρωσε τα μεγάλα αφεντικά της ψηφιακής βιομηχανίας στον Λευκό Οίκο και είπε ότι πρόκειται να διαθέσει 50 δισεκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία υποδομών στον σχετικό τομέα. Όπως εκτιμά η Wall Street Journal, «μετά από δεκαετίες επέκτασης στην Ασία, για πολλές αμερικανικές εταιρείες », ίσως ήρθε η ώρα της επιστροφής. Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου βρίσκονται σε συνομιλίες με την Intel, τη μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής μικροτσιπ της Αμερικής και την TSMC [Taiwan Semiconductor Manufacturing Company] για την κατασκευή εργοστασίων στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Κίνα από την πλευρά της κατηγορεί τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι είναι υπεύθυνες για την κρίση «που προκλήθηκε από τις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της Huawei». Το Πεκίνο, το οποίο έχει συνειδητοποιήσει τις αδυναμίες σε αυτόν τον τομέα, επενδύει σε μεγάλο βαθμό στις προηγμένες τεχνολογίες και επιδιώκει να προσελκύσει, σύμφωνα με τον  Duan Chuanmei, Ιάπωνες ειδικούς.

Αφρική: Γενοκτονία και παιδοκτονία

Κι αν για τους «από πάνω» το θέμα είναι γεωοικονομικό και γεωπολιτικό, στην Αφρική, εκεί απ’ όπου αντλούνται οι πρώτες ύλες για την κατασκευή των μικροτσίπ, η κρίση είναι ανθρωπιστική. Όπως έγραφε ο καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κώστας Κάππας, στο artinews.gr**, το 2016, το κολτάνιο εξάγεται κυρίως από ορυχεία της Αφρικής: «Το Κολτάνιο είναι μαύρο μεταλλικό ορυκτό από το οποίο εξάγονται τα στοιχεία Νιόβιο και Ταντάλιο. Το Ταντάλιο χρησιμοποιείται για την κατασκευή πυκνωτών σε ηλεκτρονικά προϊόντα, τουρμπίνες και ιδίως στην παραγωγή κινητών τηλεφώνων. H ψηφιακή εποχή ήταν υπεύθυνη για την τρομακτική αύξηση των εντάσεων και της βίας στην ευρύτερη περιοχή και ιδίως στο ΒΑ Congo στην περιοχή Kivu. Η βία και οι σφαγές βρέθηκαν στο απόγειό τους(π.χ. σφαγές στην περιοχή Ituri, 1999 – 2003 και ηπιότερα έως σήμερα) ταυτόχρονα με την κατακόρυφη αύξηση παραγγελιών παγκοσμίως, του PlayStation-2. Η ζήτηση αυτή προκάλεσε την ταχύτατη άνοδο της τιμής του ορυκτού Κολτανίου … και την πτώση του, όταν λίγο αργότερα η τρέλα για Play Station καταλάγιασε. Με την αγαστή συνεργασία δυτικών εταιρειών και κρατών (λέγε με ‘διεθνή ιμπεριαλισμό’, σε πείσμα όσων αυταπατώνται ότι είτε ο ιμπεριαλισμός έπαψε να υπάρχει, είτε ο όρος είναι παρωχημένος) οι ντόπιοι πολέμαρχοι (από Congo και τα γειτονικά κράτη, Uganda, Burundi και Rwanda) μετέτρεψαν τα ερασιτεχνικά λαγούμια σε πραγματικά ορυχεία Κολτανίου, με στόχο την πληρωμή τους σε σκληρό δυτικό νόμισμα για την χρηματοδότηση των ιδιωτικών στρατών τους. Οι σκλάβοι που δουλεύουν εκεί σε άθλιες συνθήκες (το 90% των νέων της περιοχής Kivu, ακόμη και 6χρονα παιδιά), αμείβονται για 12ωρη βάρδια με 1 $, χωρίς εκπαίδευση και μέτρα ασφάλειας και συχνά υφίστανται βιασμούς από τους μεγαλύτερους. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι εξαθλιωμένοι αυτοί ‘μεταλλωρύχοι’ όντας πολύ μακριά από πηγές τροφής, επιζούν σκοτώνοντας την άγρια πανίδα και ιδίως τους ορεινούς γορίλλες οδηγώντας τους τελευταίους, σχεδόν στην εξαφάνιση…».

*www.courrierinternational.com/article/la-une-de-lhebdo-leconomie-mondiale-en-manque-de-puces

**Κώστας Κάππας: Σφάζουν μαύρα ανθρωπάκια για να έχουν PlayStation άσπρα ανθρωπάκια [Artinews.gr Κώστας Κάππας / Ελλάδα / 16.12.16 ]

Γιώργος Χ. Παπ.