Εθνικισμός και σεβασμός θρησκευτικού συναισθήματος

Η πρόσφατη απόφαση του Ερντογάν για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, διεγείρει  το συναίσθημα με τρόπο προκλητικό -ναι!- αλλά το θέμα είναι αλλού. Ποια πραγματικά κίνητρα εκφράζει  αυτή η πράξη;

Η πρόκληση του θυμικού μπορεί να είναι η πρώτη αντίδραση -και όσον αφορά τους «μεν», αλλά και τους «δε»,  Έλληνες-Τούρκους, Χριστιανούς- Μουσουλμάνους -και ίσως το ζητούμενο ενός Εθνικιστή ηγέτη να είναι ακριβώς αυτό, με την έννοια να μην προχωρά η σκέψη περαιτέρω-, όμως, ασχέτως θρησκευτικής ένταξης ή εθνικότητος, αν η αντίδραση και η «ερμηνεία» παραμένει στο επίπεδο αυτό, τότε το αποτέλεσμα σε συλλογικό επίπεδο, μόνο άσχημο μπορεί μα είναι.

Το «τέχνασμα»  του τούρκου ηγέτη, ακριβώς τη στιγμή αυτή που ξεπετάχτηκε σαν κρυμμένος άσσος στο μανίκι, τι ακριβώς μπορεί να εξυπηρετεί; Τι δηλαδή περιμένει να κερδίσει απ’ αυτό;

Αν θεωρήσουμε ότι το «πρόβλημα» του Ερντογάν είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αυτή τη στιγμή και ότι προσπαθεί να προκαλέσει για μια ακόμη φορά με τον τρόπο αυτό, μάλλον δεν είμαστε στο σωστό δρόμο. Για τον ίδιο, αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας. Από ό,τι δε φαίνεται, το ίδιο ισχύει και για τους Ευρωπαίους εταίρους καθώς οι ελληνοτουρκικές διαφορές αποτελούν γι’ αυτούς «περσινά ξινά σταφύλια».

Αν πάρουμε ιστορικά τα πράγματα ως τώρα, οδηγούμαστε σε άλλα συμπεράσματα. Η μετατροπή σε μουσείο του ναού της Αγίας Σοφίας, είχε συμβεί επί Κεμάλ, στα πλαίσια της δημιουργίας ενός κράτους όπου δεν ταυτίζεται έθνος με θρησκεία, (Τουρκία με μουσουλμανισμό).

Ο Ερντογάν όμως και οι συν αυτώ, πρεσβεύουν ακριβώς το αντίθετο. Και εν όψει της επετείου ενός αιώνα από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας σε τρία χρόνια από τώρα, η αποκαθήλωση των κεμαλιστικών θεωριών και η απόδοση αίγλης και θριάμβου στους αυστηρούς ισλαμιστές σουνίτες και συνεπώς ψήφων στον ίδιο τον Ερντογάν, είναι και το ζητούμενο!

Τι το «καλύτερο» δηλαδή, να υπόσχεσαι καταπάτηση στα «όσια και ιερά» μιας άλλης θρησκείας, ενός άλλου πολιτισμού, σε ανθρώπους φανατισμένους, όπου « θρησκεία μου είναι η καταπάτηση της θρησκείας του άλλου». Και φυσικά, δεν εννοώ με αυτό ότι ο Ισλαμισμός πρεσβεύει αυτό ακριβώς. Ο φανατισμός όμως και ο εθνικισμός που τον πρεσβεύει, αυτό  προσκυνά.

Η κίνηση λοιπόν του Ερντογάν αποσκοπεί αφενός σε μια καθολική αποκοσμικοποίηση του Τουρκικού «κεμαλικού» κράτους, αφετέρου χοντροκομμένη επίδειξη δύναμης μέσω της περιφρόνησης αξιών και μνημείων που παραπέμπουν στην πολιτισμένη δύση.

Ο εθνικισμός, πρεσβεύει πατρίδα, αλλά δεν έχει ούτε πατρίδα, ούτε θρησκεία. Πολλώ δε μάλλον, εθνικισμός και σεβασμός θρησκευτικού συναισθήματος, είναι έννοιες ασυμβίβαστες.  Όσο πιο νωρίς το αντιλαμβάνεται κάποιος αυτό, τόσο «ηγέτες» τύπου Ερντογάν δεν θα παίρνουν το πάνω χέρι που στη συνέχεια γίνεται και αυθαίρετο και βέβηλο. Η Αγία Σοφία, είναι ιστορικό μνημείο, που ανήκει στον πολιτισμό. Και ως τέτοιο πρέπει να νοείται και να υπερασπίζεται από κάθε Έλληνα Χριστιανό ή μη, Τούρκο Μουσουλμάνο ή μη και ασφαλώς από την «πολιτισμένη» Δύση.