Αυτογνωσία

  Είναι μάταιο να χύνεις δάκρυα πάνω στα κακώς κείμενα των γηρατειών, όπως είναι τελείως άστοχο να ψάχνεις παρηγοριά γι’ αυτό. Αν είχα να προσευχηθώ σε κάποιον άγιο, θα τον ικέτευα να με ξόρκιζε από κάποιο από τα αρνητικά των γηρατειών, τα πιο γελοία ή πιο εκνευριστικά και αηδιαστικά, εκείνο της ματαιοδοξίας των ηλικιωμένων. Φυσικά είναι μια ασθένεια κυρίως των διανοουμένων και των καθηγητών, αν και όχι αποκλειστικά δική τους. Ο ηλικιωμένος καθηγητής συχνά χάνει την ειρωνεία του και τις αποχρώσεις της: μιλάει και γράφει, ίσως και χωρίς να το αντιλαμβάνεται, σαν ένας μάντης, επιβεβαιώνει ή αρνείται με τρόπο απόλυτο και οριστικό, κάνει τα πάντα σαν να βρίσκεται στα πρόθυρα της αιωνιότητας. Το πεδίο των γνώσεών του προβάλλεται στο άπειρο: ο μάντης γνωμοδοτεί για όλους και για όλα. Αλλά αυτή η σιγουριά του είναι μόνο επιφανειακή. Στην πραγματικότητα ο ηλικιωμένος, ολοσχερώς αφοσιωμένος στο να διαχειρίζεται τη φήμη του, δεν είναι ποτέ βέβαιος ότι έχει αρκετή: ακούραστα, άπληστα, όπως ο φιλάργυρος σαράφης, ψάχνει να αποκτήσει κι άλλη.

* Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ