Η Μεταμόρφωση ως καταδίκη, η Μεταμόρφωση ως διαφυγή

Η Μεταμόρφωση, ένα ακόμη αινιγματικό, πιθανόν αλληγορικό βιβλίο του Φραντς Κάφκα,-γράφτηκε το 1912, και εκδόθηκε 4 χρόνια αργότερα-, είναι ένα από κείνα τα βιβλία που προσωπικά ονομάζω «βιβλίο πολλαπλής ανάγνωσης». Δηλαδή, είναι ο ορισμός του ρόλου της λογο-τεχνίας. Με την έννοια, ότι ο σκοπός της Λογοτεχνίας είναι ακριβώς αυτός. Να διεγείρει τον Λόγο-Νου, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα πολλαπλής ανάγνωσης. (Όσοι οι αναγνώστες, τόσες και οι αναγνώσεις!) Αυτό βέβαια είναι λίγο ως πολύ, χαρακτηριστικό όλων των υπαρξιστών συγγραφέων οι οποίοι αποποιούνται τον ρόλο της διδαχής και ενστερνίζονται εκείνον της προτροπής και της διέγερσης-έγερσης.
Στο Σκαθάρι της μεταμόρφωσης ο επιμελής, ενοχικός υπάλληλος Σάμσα, (παράφραση του Κάφκα;), το καλό παιδί μιας μικροαστικής οικογένειας, η οποία κατ' ουσίαν στηρίζεται-γραπώνεται επάνω του, δίνοντάς του το ρόλο του εσαεί δυνατού που οφείλει να στηρίζει τους.... αδύναμους «αναρριχητικούς» δικούς του, κάποιο ωραίο πρωί, διαπιστώνει με τρόμο ότι δεν μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι του, και να ξεκινήσει μια ακόμη μέρα ενός συνηθισμένου Γολγοθά!  Έχει μετατραπεί σ' ένα τεράστιο, αντιπαθητικό σκαθάρι!!
Και ας δούμε τώρα την ιστορία εκ του... αντιθέτου. Ποιός θα είναι ο ρόλος της κοινωνίας απέναντι σε κάποιον που ως τώρα την υπηρετούσε ανελλιπώς και ξαφνικά αδυνατεί λόγω ανωτέρας βίας; Ποιός θα είναι ο ρόλος της αγαπητής «εν θεώ» οικογένειας σε ένα μέλος της που πλέον δεν θα μπορεί να υποστηρίξει το δικό της μέλλον;
Εδώ ο Κάφκα δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις (πιθανόν και λόγω προσωπικών του βιωμάτων: Έκανε μια δουλειά που αντιπαθούσε, είχε έναν πατέρα αυταρχικό, πέθανε νεότατος από την κατάρα της εποχής του, τη φυματίωση)
Μια είναι η λέξη που περιγράφει την απάντηση της κοινωνίας και της οικογένειας προς τον Γκρέγκορ Σάμσα. Εξοστρακισμός! Με άλλα λόγια «οι ζωντανοί με τους ζωντανούς και οι πεθαμένοι με τους πεθαμένους». Έτσι , ο ήρωας αρχικά αντιμετωπίζεται με καχυποψία, ως τεμπέλης που υπεκφεύγει των καθηκόντων του, στη συνέχεια με αηδία για την απαίσια, βδελυρή του εμφάνιση, (πέφτει το.... πρεστίζ της οικογένειας!), με εξαίρεση μια μερίδα οίκτου (επί σκοπώ όμως, όπως αποδεικνύεται) εκ μέρους της αδερφής του και κάποιας οικιακής βοηθού, και στο τέλος με σχεδόν ρατσιστικό μίσος, κυρίως εκ μέρους του πατέρα, που αδυνατεί να κατανοήσει το «διαφορετικό», πόσο μάλλον να το δεχτεί μα και να το αγκαλιάσει! Ο φτωχός Σάμσα , η ντροπή της κοινωνίας και της οικογένειας, σχεδόν δολοφονείται και στη συνέχεια σκουπίζεται(!) από την ιεράν οικίαν.
Η τελευταία σκηνή, όπου το μίασμα έχει αποβληθεί πλέον και η αγία οικογένεια ήσυχη και ανακουφισμένη σαν να έχει επιτελέσει ένα σοβαρό καθήκον επιστρέφει σε μια νορμάλ ζωή και κάνει σχέδια για το μέλλον, είναι -κατά την άποψή μου-, η συγκλονιστικότερη όλων! Γιατί τι πιο εφιαλτικότερο από τον καθησυχασμό μιας ελαφράς συνείδησης και από τον εφησυχασμό μιας βαθιά υποκριτικής-άρα διεφθαρμένης-κοινωνίας;