Υπερήφανος που είμαι Έλληνας;

Παρίσι, 10ο διαμέρισμα, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό Gare du Nord, Boulevard de Magenta, ελληνικό restaurant. Το ντεκόρ είναι unpaictable (σημ. σύνταξης: άπαιχτο): φτηνά πράσινα, κόκκινα και κίτρινα λαμπιόνια που αναβοσβήνουν, τυλιγμένα γύρω από δύο γύψινες καρυάτιδες για είσοδο.

Μπροστά, στο πεζοδρόμιο, ένας (ζωντανός) τσολιάς …με αρχαιοελληνική περικεφαλαία, κρατάει μία στοίβα πιάτα, τα σπάει συνεχώς και προσκαλεί τους περαστικούς να εισέλθουν και να κάνουν το ίδιο, απολαμβάνοντας souvlakigrec και τσίκνα αυθεντική. Στο εσωτερικό δύο αιθέριες υπάρξεις, ντυμένες με αρχαιοπρεπείς χλαμύδες οδηγούν στο τραπέζι τους πελάτες.

Καμία σχέση με το τότε και τώρα βιβλιοπωλείο “Desmos” και το τότε restaurant του Γιάννη Μαυροειδάκου, λίγο πιο κάτω στο Montparnasse, στην rue Vandamme. Είτε έτρωγες, είτε διάβαζες στην επιχείρηση του Γιάννη ένοιωθες ένα διακριτικό άρωμα πραγματικής Ελλάδας και παιδείας.

Μόναχο. Ελληνογερμανική παρέα. Χρόνια μετανάστης ο Μήτσος και η γυναίκα του η Ανθή, καλεσμένοι σε τραπέζι από τον γερμανό συνάδελφο στην αλυσίδα παραγωγής της Volkswagen στο Wolfsburg. Μεταξύ πλάκας και έπαρσης, “Όταν εμείς φτιάχναμε Παρθενώνες, εσείς ήσασταν ακόμη στα δέντρα!”. Συγκαταβατικό χαμόγελο από την άλλη πλευρά και μια κρυφή ματιά στην γερμανίδα του, ματιά η οποία έλεγε “Κατάπιε το, θα τελειώσει η βραδιά, δεν θα τον ξανακαλέσουμε...”.

Καμμία σχέση με τον Γιώργο και την Γιώτα στο Βερολίνο. Τα παιδιά τους νοιώθουν έλληνες και γερμανοί ταυτόχρονα, σέβονται την χώρα που τους φιλοξενεί και ρουφάνε κάθε πληροφορία για την ιστορία και το σημερινό γίγνεσθαι του τόπου απ’ όπου κατάγονται.

Πέραμα. Φουσκωμένα μπράτσα, “ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς” μαζί με τον μαίανδρο, τυπωμένα στην μαύρη μπλούζα. Δεν ξέρει τι είναι όλα αυτά τα μάλλον αρχαιοελληνικά, αλλά το φοβισμένο βλέμμα των ανθρώπων στο δρόμο τον ερεθίζει. Ο φόβος θα φέρει εξουσία, γυναίκες και χρήμα. Ζήτω οι Αρχαίοι, ότι και να σημαίνει αυτό!

Καμία σχέση με εμάς.

Υπάρχουν δύο αντιδιαμετρικοί κόσμοι. Στην ακραία τους μορφή, ο πρώτος (σύμφωνα με το απόφθεγμα της Margaret Thatcher “δεν υπάρχει κοινωνία, μονάχα το άτομο”) είναι ένα συνονθύλευμα ατόμων, κυριολεκτικά αντικρουόμενων συμφερόντων και επικρατεί ο ισχυρότερος. Η νεοφιλελεύθερη αυτή φιλοσοφία στέλνει την ανθρωπότητα ακριβώς 10.000 χρόνια πίσω, μαζί με τις ύαινες και τα λιοντάρια. Σε αυτόν τον κόσμο, δεν έχει σημασία αν δεν έβγαλες εσύ χρήματα αλλά τα κληρονόμησες, εάν είσαι ψηλός και άγγλος αποικιοκράτης λόγω γονιδίων και όχι κακομοίρης μαύρος από την Μποτσουάνα λόγω τύχης. Είσαι στην κορυφή της διατροφικής αλυσίδας επειδή απλά έτσι είναι και κατά δεύτερο λόγο εάν το αξίζεις.

Ο άλλος κόσμος ο δεύτερος, διαθέτει κοινωνικά αλληλέγγυα, συναισθηματικά έξυπνα άτομα. Γνωρίζεις, αναγνωρίζεις και κατανοείς ότι δεν έχεις δικαίωμα “να φαίνεσαι υπεράνω των άλλων”(σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης“υπερήφανος”)επειδή γεννήθηκες σε χώρα με αρχαία ιστορία, πλούσιος, όμορφος, υγιής σε μη-εμπόλεμη περιοχή, παρ’ όλο που δεν προσέφερες το παραμικρό για να έρθουν έτσι τα πράγματα. Ήταν όλα, είτε γονιδιακά, είτε καθαρή τύχη.

Στον δεύτερο κόσμο όμως, στην πλευρά των τυχερών, έρπει μια κατάρα. Έχω αναλύσει πολλές φορές στον γιο μου ότι: “Στη Μποτσουάνα ΟΛΟΙ οι νέοι της ηλικίας σου ευρίσκονται σε χειρότερη μοίρα από σένα, επειδή γεννήθηκαν σε λάθος χώρα από ταλαιπωρημένα γονίδια που τους έχουν μειώσει μέχρι και την ικανότητα αντίληψης και το IQ τους. Είναι όμως στατιστικά βέβαιο, ότι ανάμεσα στους εκατομμύρια νέους αυτούς ανθρώπους, υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες οι οποίοι είναι εξυπνότεροι και ικανότεροι από εσένα. Και αυτοί θα δυστυχήσουν μαζί με τους άλλους. Δεν μπορώ να τους κατηγορήσω όμως, γιατί δεν τους δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να αλλάξουν την ζωή τους. Είναι σαν τον αναπληρωματικό στο ποδόσφαιρο. Δεν μπορεί να πιάσει την ευκαιρία από τα μαλλιά να δείξει το ταλέντο του, εάν ο προπονητής τον έχει καταδικάσει να είναι πάντα στον πάγκο.

Αντίθετα εσύ πρέπει να κατανοήσεις τρία πράγματα: α) δεν μπορείς να είσαι αλαζόνας στο περιβάλλον σου, για πράγματα που έκανα εγώ ο πατέρας σου (ή ο πρόγονός σου) και όχι εσύ, β) είσαι τυχερός που κληρονομείς από εμένα γονίδια, οικονομική άνεση, πρωτεΐνες, ιστορία και ευκαιρίες στην ζωή, γ) έχεις την κατάρα της ηθικής ευθύνης να σεβαστείς όλα όσα κληρονόμησες και κυρίως να μην πετάξεις στα σκουπίδια την ευκαιρία που σου δόθηκε να σπουδάσεις, να προκόψεις και να ευτυχίσεις”.

Σε κάθε διακύβευμα θα πρέπει να δίνεται ο σωστός χαρακτηρισμός:

• Οι αρχαίοι έλληνες είχαν δικαίωμα να είναι υπερήφανοι για τα επιτεύγματά τους.
• Ως σημερινοί έλληνες μπορούμε να αισθανόμαστε (μόνο) τυχεροί (και όχι περήφανοι!) για την τόσο σπουδαία πνευματική παρακαταθήκη, ως γλώσσα και ιστορία, που κληρονομήσαμε.
• Όσοι από εμάς επωμιστούμε το έργο της προστασίας και της αξιοποίησης της κληρονομιάς αυτής, έχουμε το δικαίωμα να λεγόμαστε συνεχιστές εκείνων.