Το ξερίζωμα...

Το χέρι στην επιφάνεια της θάλασσας, χαιρετισμός στην άδικη ζωή. Ένα μικρό παιδί. Προτού η αθωότητα προλάβει να αμαρτήσει, πριν να μεταλάβει τα άχραντα μυστήρια του έρωτα, χάνεται στη Μεσόγειο. Και δεν υπάρχει μάνα να μοιρολογήσει, να ονοματίσει, να θρηνήσει. Όμως το πένθος διαχέεται παντού μέσα από τις ηλεκτρονικές φρυκτωρίες και ο αναπεμπόμενος πόνος ενώνει τους ανθρώπους.

Και σένα που κλαις μπροστά στη φωτογραφία του κοριτσιού, εσένα που πενθείς για τα άγνωστα παιδιά που τάφηκαν στα νερά της Μεσογείου, για τους εσταυρωμένους στα πεζοδρόμια της ανεργίας, για τους ανέστιους στα χαρτόκουτα και στις τρώγλες της ανέχειας, για τους απελπισμένους κι όλους όσους ζητούν το μερτικό τους στο φως, το μερίδιό τους στη ζωή, εσένα σε κάνει αρχόντισσα ο πόνος και η αγωνιστική αλληλεγγύη, που αλλιώς τη λεν και τρυφερότητα. Ναι, το μοιρολόι είναι μοιρασμένος πόνος. Μόνο που αυτές οι ζωές χάθηκαν πολύ νωρίτερα. Τότε που τους ξερίζωναν την καρδιά, αναγκάζοντάς τους να φύγουν από το σπίτι τους.

Γιατί το ξερίζωμα, η εξορία από τον τόπο σου είναι ζωντανός θάνατος. Και η εξορία απ' την εξορία, όπως λέει ο πρόσφυγας Τζαμάλ, θάνατος μεσ' στους θανάτους. 

Το να έχεις ρίζες «είναι ίσως η σημαντικότερη και λιγότερο αναγνωρισμένη ανάγκη της ψυχής του ανθρώπου» έλεγε η Σιμόν Βέηλ, η διανοούμενη που πέθανε στα 33 της χρόνια κάνοντας απεργία πείνας σε ένδειξη συμπαράστασης στους λαούς, που λιμοκτονούσαν  υπό τη ναζιστική κατοχή. 

Ο άνθρωπος έχει μία ρίζα από την πραγματική, ενεργητική και φυσική συμμετοχή του στην ύπαρξη μιας συλλογικότητας, της οικογένειας, της γειτονιάς, των φίλων, του τόπου, της δουλειάς του. Αυτή η συλλογικότητα έχει τις ρίζες της στο παρελθόν και συνιστά το μοναδικό όργανο της μεταβίβασης-παράδοσης μέσω του οποίου οι νεκροί μπορούν να μιλήσουν στους ζωντανούς. Είναι το μοναδικό εγκόσμιο γεγονός που αποτελεί έναν άμεσο σύνδεσμο με τον αιώνιο προορισμό του ανθρώπου. 

Όμως, όπως υπάρχει η ενεργητική, η δημιουργική παράδοση, όπως λέει ο Καστοριάδης, υπάρχει και η παθητική, η σάπια. Έτσι, μερικές συλλογικότητες κανιβαλίζουν τις ψυχές. Μιλώ για το φασιστικό μίσος. Μιλώ γι’ αυτούς με το γυάλινο, διεστραμμένο βλέμμα, τους χρυσαυγίτες αλλά και όσους έχουν την ίδια μαραγκιασμένη ψυχή. Μιλώ γι’ αυτούς που κρύβονται στα χρυσά μπούνκερς των "ευγενών" προαστίων και οι οποίοι αφού χρησιμοποιήσουν τους μετανάστες ως φτηνή εργατική δύναμη, ύστερα φτύνουν στα σκουπίδια τα «κόκαλά τους».
Το ξερίζωμα, τελικά, είναι η πιο επικίνδυνη ασθένεια των ανθρώπινων κοινωνιών. Γιατί οι ξεριζωμένες ψυχές περιπίπτουν σε μαρασμό που εκφράζεται άλλοτε με λήθαργο, δηλαδή ζωντανό θάνατο, και άλλοτε με τον βίαιο σπασμό του βαριά πληγωμένου ζώου.