Το μεταναστευτικό και η πολιτική του φόβου

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 22.12.25 ]

Η «Μεγάλη Αντικατάσταση» (Le Grand Remplacement) είναι μια ακροδεξιά θεωρία συνωμοσίας που υποστηρίζει ότι υπάρχει μία "σκοτεινή και κατευθυνόμενη" πολιτική ώστε οι λευκοί ευρωπαϊκοί πληθυσμοί να αντικατασταθούν από μη λευκούς μετανάστες. Ο όρος επινοήθηκε από τον Γάλλο συγγραφέα Ρενό Καμί το 2011 και υιοθετήθηκε από πολλά ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης και στη συνέχεια από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η συνωμοσιολογία της ακροδεξιάς ξεκίνησε στην Ευρώπη κατά τη διάκρεια της μεταναστευτικής κρίσης του 2015 και παραμένει με τεχνητό τρόπο μέχρι σήμερα. Είναι δε τεχνητή καθώς η "μεταναστευτική κρίση" δεν αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα στην οποία η Ευρώπη δεν μπορεί να αντεπεξέλθει. Αντίθετα, αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλοί που επωφελούνται από τη δημιουργία μιας αίσθησης κρίσης, καθώς συντηρεί μια πολιτική οικονομία φόβου η οποία δημιουργεί το έδαφος για την καλλιέργεια της ακροδεξιάς θεωρίας συνωμοσίας για την δήθεν "μεγάλη αντικατάσταση".

Η πολιτική οικονομία του φόβου δικαιολογεί το ευρωπαϊκό σύμπλεγμα της συνοριακής βιομηχανίας φύλαξης που βρίσκεται σε άνθηση, όπως η υπηρεσία συνόρων της ΕΕ Frontex, της οποίας ο προϋπολογισμός έχει εκτοξευθεί από 90 εκατομμύρια ευρώ το 2014 σε περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο ευρώ φέτος, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλές καταγγελίες ότι η Frontex εμπλέκεται σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης, σε όλη την Ευρώπη, ιδιωτικές εταιρείες άμυνας και ασφάλειας των συνόρων έχουν επωφεληθεί από επικερδείς συμφωνίες που έχουν στρατιωτικοποιήσει περαιτέρω τα ευρωπαϊκά σύνορα ("φράχτες", ηλεκτρονική παρακολούθηση κ.ά.).

Εκτός από το οικονομικό επίπεδο, στο πολιτικό η ακροδεξιά άδραξε την ευκαιρία της μεταναστευτικής κρίσης του 2015, αλλά και το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει γίνει ολοένα και πιο εχθρική απέναντι στους μετανάστες και τις μειονοτικές ομάδες λόγω της σκληρότητας των κεντροδεξιών και των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που επιδιώκουν να νικήσουν την ακροδεξιά στο δικό της γήπεδο (υιοθετώντας δηλαδή τη σκληρή ακροδεξιά αντιμεταναστευτική ατζέντα).

Η Γερμανία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εκμεταλλευόμενη την «προσφυγική κρίση» του 2015, η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) μπήκε για πρώτη φορά στο γερμανικό κοινοβούλιο το 2017, ανακοινώνοντας ότι θα «κυνηγούσε» τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού και θα «ανακτούσε τη γη και τον λαό μας». Ο καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, του CDU έκανε στροφή προς τα (ακρο)δεξιά, ακολουθώντας μια επιθετική αντιμεταναστευτική και ρατσιστική ατζέντα, φθάνοντας στο σημείο να πει τον Οκτώβριο ότι το «πρόβλημα της Γερμανίας στο αστικό τοπίο» θα μπορούσε να λυθεί μόνο μέσω «απελάσεων μεγάλης κλίμακας». Να σημειωθεί ότι το 2018, ο Μερτς είχε υποσχεθεί να μειώσει στο μισό το ποσοστό ψήφων του AfD, αλλά η στροφή του προς τα (ακρο)δεξιά όχι μόνο δεν μείωσε τα ποσοστά του AfD αλλά τα εκτόξευσε από περίπου 5% σε 26%!

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση των Εργατικών έχει παρόμοια μοίρα. Αντιμέτωπη με χαμηλά δημοσκοπικά ποσοστά και τεράστια πίεση από το ακροδεξιό Reform UK του Φάρατζ, η βρετανική κυβέρνηση τον Νοέβριο ανακοίνωσε «τις πιο σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα του ασύλου στη σύγχρονη εποχή», καθώς το καθεστώς του πρόσφυγα γίνεται προσωρινό, μειώνονται τα επιδόματα, διαλύονται οικογένειες και πάρα πολλοί άνθρωποι εισέρχονται σε μια μακρόχρονη αβεβαιότητα. Αυτή η απίστευτα σκληρή πολιτική προσέγγιση του μεταναστευτικού όχι μόνο δεν περιορίζει τις δυνάμεις της ακροδεξιάς, αντίθετα τις ενθαρρύνει και τις ενισχύει. Το Reform μάλιστα χαιρέτισε την ανακοινωθείσα μεταρρύθμιση του ασύλου, προβάλλοντας ότι αυτή επιτεύχθηκε κατόπιν των πιέσεών του.

Για την ακροδεξιά σε όλη την Ευρώπη, όπως και στην Αμερική, το «δώρο» των μεταναστευτικών κρίσεων και της δημιουργίας "φόβου" συνεχίζει να αποδίδει.

Η πολιτική Τραμπ

Στην έκθεση για τη νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας ο Τραμπ υιοθετεί τη ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας της «μεγάλης αντικατάστασης», λέγοντας ότι αρκετές ευρωπαϊκές χώρες κινδυνεύουν να γίνουν «κατά πλειοψηφία μη ευρωπαϊκές» και ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει «την πραγματική και έντονη προοπτική της πολιτισμικής εξάλειψης» λόγω των μεταναστευτικών ροών. Ενισχύει δε την πολιτική δημιουργίας τεχνητού φόβου υποστηρίζοντας ότι «Εάν οι παρούσες τάσεις συνεχιστούν, η ήπειρος θα είναι αγνώριστη σε 20 χρόνια ή λιγότερο».

Σύμφωνα με τους New York Times, αν υπάρχει ένα μήνυμα που μπορούμε να αντλήσουμε από τη νέα στρατηγική εθνικής ασφαλείας του Τραμπ είναι: «Καλλιεργήστε την αντίσταση» απέναντι στους μετανάστες, αλλιώς ο ευρωπαϊκός πολιτισμός θα εκλείψει. 

Η «αντίσταση» αυτή (για την ακρίβεια το απάνθρωπο κυνήγι των μεταναστών και τα ρατσιστικά πογκρόμ) καλλιεργείται ήδη και οργανώνεται από την ευρωπαϊκή ακροδεξιά που μοιράζεται τα ίδια προτάγματα και τις ίδιες ιδέες με την MAGA. Γι' αυτόν το λόγο ο Τραμπ ενισχύει τα αδελφά ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης.

Ο ρατσισμός της σοσιαλδημοκρατίας 

Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι μόνο η ακροδεξιά της Ευρώπης και ο Τραμπ, αλλά και τα κεντρώα και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που υιοθετούν την αντιμεταναστευτική πολιτική της ακροδεξιάς προκειμένου να εμποδίσουν την εκλογική της άνοδο.

Αξίζει να το επαναλάβουμε: όταν η σοσιαλδημοκρατία ασκεί μια πολιτική σκληρότητας για να ξεπεράσει εκείνους των οποίων ολόκληρη η πολιτική ατζέντα φαίνεται να βασίζεται στη σκληρότητα και το μίσος, η ήττα είναι αναπόφευκτη.

Ακόμα κι όταν οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις που εφαρμόζουν «σκληρές» μεταναστευτικές πολιτικές καταφέρουν να μειώσουν τον αριθμό των μεταναστών, η ακροδεξιά βρίσκει άλλες φυλετικές μειονότητες για να στοχοποιήσει και να τις μετατρέψει σε αποδιοπομπαίους τράγους.

Τελικά, τόσο οι πολίτες της Ευρώπης όσο και των ΗΠΑ βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην παγίδα του τεχνητού "φόβου" και της ψευδοθεωρίας της δήθεν "πολιτιστικής εξάλειψης" και δεν συγκινούνται καθόλου από το γεγονός ότι οι κάτοικοι τεράστιων γεωγραφικών περιοχών όπως η Αφρική, η Μεσόγειος και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν καταστεί ζώνες θανάτου... 

*Φωτογραφία αρχείου. Μικρός μετανάστης στην πλατεία Βικτωρίας