Η κραυγή της Τζάνις Λυν Τζόπλιν μεταμεσονύκτια στο ράδιο, και σε αντίστιξη η ευγενική, σχεδόν ντροπαλή, φωνή του Πέτρου στο τηλέφωνο, τώρα σκόρπια σύμφωνα και φωνήεντα, σκόνη στον γαλαξία. Η ζωή είναι, θα πεις. Μόνο που εδώ δεν έχει κάνει τον κύκλο της, γι αυτό η θλίψη είναι βαριά. Ο Πέτρος στα 43, η Τζόπλιν στα 27. Σήμερα θα σας πω για τη ζωή της δεύτερης, η οποία στις 4 Οκτωβρίου 1970 άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο, εντελώς μόνη.
Η Τζόπλιν γεννήθηκε στο Πορτ Άρθουρ του Τέξας στις 19 Ιανουαρίου του 1943. Η οικογένειά της, όπως κάθε τυπική αμερικανική οικογένεια συμμετείχε σ’ έναν κλάδο της προτεσταντικής εκκλησίας και στις χορωδίες της.
Στην εφηβεία της, άλλαξε ακούσματα, και άκουσε μπλουζ καλλιτεχνών, όπως η Μπέσσυ Σμιθ και ο Λιντμπέλλυ, οι οποίοι επηρέασαν την απόφασή της να γίνει τραγουδίστρια. Στη συνέχεια διεύρυνε τα μπλουζ ακούσματά της, ερχόμενη σε επαφή με τα έργα καλλιτεχνών, όπως η Οντέττα, η Μπίλι Χόλιντεϊ και η Μπιγκ Μάμα Θόρντον.
Στο Λύκειο Τόμας Τζέφερσον οι συμμαθητές της την αποκαλούσαν "γουρούνι" και "φρικιό". Αργότερα πήγε στο Πανεπιστήμιο του Ώστιν, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές της. Αξίζει να σημειωθεί πως η πανεπιστημιακή εφημερίδα The Daily Texan τής έκανε ένα αφιέρωμα στις 27 Ιουλίου του 1962, με τίτλο: "Τολμά να είναι διαφορετική". Το άρθρο ξεκινούσε: "Περπατά ξυπόλυτη, όταν τό θέλει, φορά ρούχα Levi στο σχολείο, επειδή τής είναι πιο άνετα και παίρνει παντού μαζί της την ώτοχαρπ, εάν θέλει να ακούσει μουσική. Το όνομά της είναι Τζάνις Τζόπλιν".
Η Τζόπλιν καλλιέργησε ένα επαναστατικό, ατομικό στυλ, επηρεασμένο από τα νέγρικα μπλουζ. Η πρώτη φορά που ηχογραφήθηκε τραγούδι της ήταν το Δεκέμβριο του 1962, στο σπίτι ενός συμφοιτητή της. Ήταν το What Good Can Drinkin Do. Ένα μήνα μετά, αποφάσισε να φύγει από το Τέξας και πήγε στο Σαν Φρανσίσκο. Όσο παρέμεινε εκεί, κατοικούσε στις συνοικίες του Νορθ Μπιτς (North Beach) και του Χέιτ-Ασμπέρυ (Haight-Ashbury). Το 1964, η Τζάνις Τζόπλιν συνέθεσε με τον κιθαρίστα των Jefferson Airplane, Τζόρμα Κωκόνεν, επτά μπλουζ κομμάτια.
Λίγο πριν την ένταξή της στους Big Brother and the Holding Company, η Τζόπλιν έγραψε άλλα επτά κομμάτια, μεταξύ των οποίων υπήρχαν το Turtle Blues και μια εναλλακτική εκδοχή του Cod'ine της Μπέβερλυ Σαιντ Μαρί. Εκδόθηκαν όλα μαζί στο άλμπουμ This is Janis Joplin 1965, που κυκλοφόρησε το 1995.
Η Τζόπλιν εντάχθηκε στο ροκ συγκρότημα Big Brother and the Holding Company, μια μπάντα που είχε αποκτήσει φήμη μεταξύ των χίπις του Χέιτ-Ασμπέρυ μετά από προτροπή του Τσετ Χελμς, που την είχε γνωρίσει στο Τέξας, Αυτό έγινε, τελικά, στις 4 Ιουνίου του 1966. Η πρώτη τους εμφάνιση έγινε στο Avalon Ballroom, στο Σαν Φρανσίσκο. Μια συναυλία τους εκεί, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε στο άλμπουμ Cheaper Thrills, το 1984. Τον Αύγουστο, το συγκρότημα υπέγραψε μία συμφωνία με την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία Mainstream Records. Ταξίδεψαν όλοι μαζί στο Ιλλινόις και ηχογράφησαν κάποια κομμάτια σε στούντιο του Σικάγο, αλλά ο ιδιοκτήτης της δισκογραφικής, Μπομπ Σαντ, αρνήθηκε να πληρώσει τα αεροπορικά εισιτήρια για την επιστροφή τους στην Καλιφόρνια. Τελικά, τα μέλη του συγκροτήματος αναγκάσθηκαν να επιστρέψουν οδικώς (εκτός του Πίτερ Άλμπιν). Έτσι, η Τζόπλιν, όπως σχεδόν και όλα τα άλλα μέλη της μπάντας, ξανάρχισε το ποτό και τη χρήση ναρκωτικών.
Μία από τις πρώτες μεγάλες παραστάσεις της έγινε το 1967. Ήταν το Mantra-Rock Dance, μια μουσική εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιανουαρίου στο Άβαλον Μπώλρουμ. Εκείνη τη χρονική περίοδο, γνώρισε και τον Κάντρυ Τζο Μακ Ντόναλντ από τους Country Joe and the Fish. Έζησαν σαν ζευγάρι για μερικούς μήνες.
Το Μοντερέυ Ποπ
Το πρώτο άλμπουμ κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1967, από την Columbia Records, λίγο μετά την εμφάνιση της μπάντας στο Μοντερέυ Ποπ Φέστιβαλ (Monterey Pop Festival).
Το υπόλοιπο του 1967, οι Big Brother παρέμειναν στην Καλιφόρνια. Το γκρουπ ξεκίνησε την πρώτη του περιοδεία στην Ανατολική Ακτή. Την τελευταία μέρα της περιοδείας τους (7 Απριλίου), εμφανίσθηκαν στη συναυλία προς τιμήν του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, με τίτλο "Wake for Martin Luther King Jr.". Εκεί είχαν την ευκαιρία να ανέβουν στη σκηνή, μαζί με μουσικούς-θρύλους, όπως: ο Τζίμι Χέντριξ, ο Τζωρτζ Μπάντυ Γκάυ, η Τζόνι Μίτσελ, ο Ρίτσι Χέιβενς, ο Πωλ Μπάττερφιλντ, και ο Έλβιν Μπίσοπ.
Το άλμπουμ Live at Winterland 1968 ηχογραφήθηκε στο Ουΐντερλαντ Μπώλρουμ (Winterland Ballroom), στις 12 και 13 Απριλίου. Το άλμπουμ έγινε διαθέσιμο για το κοινό, το 1998, όταν η Sony Music Entertainment, το κυκλοφόρησε σε μορφή δίσκου.
Την άνοιξη του 1968, η Τζάνις Τζόπλιν και οι Big Brother εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά σε τηλεοπτική εκπομπή, που μεταδιδόταν σε ολόκληρη τη χώρα. Η εκπομπή αυτή ήταν το The Dick Cavett Show. Με τη δημοτικότητα της τραγουδίστριας να ανεβαίνει, η μπάντα άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται γνωστή ως Janis Joplin and Big Brother and the Holding Company. Αυτό ενόχλησε πολύ τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος, τα οποία πίστευαν πως η Τζόπλιν βρισκόταν σε ένα "ταξίδι στα άστρα". Το περιοδικό TIME, της έδωσε τον τίτλο της "πιθανότατα ισχυρότερης τραγουδίστριας που είχε να επιδείξει το κίνημα των λευκών της ροκ μουσικής", ενώ ο Ρίτσαρντ Γκόλντσταϊν έγραψε για εκείνη το Μάιο του 1968 στο περιοδικό Vogue: "Είναι η πιο συγκλονιστική ροκ γυναίκα."
Cheap Thrills
Στην πρώτη της μεγάλη συμμετοχή σε στούντιο ηχογράφηση, η Τζόπλιν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παραγωγή του δεύτερου άλμπουμ των Big Brother, Cheap Thrills. Πλάνα από τις ηχογραφήσεις τη δείχνουν ως τη μεγάλη μορφή, η οποία ανέλαβε όλη την ευθύνη για την ηχογράφηση του θρυλικού κομματιού, Summertime.
To Cheap Thrills έφθασε στην πρώτη θέση του Billboard 200, οκτώ εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του και παρέμεινε εκεί για άλλες οκτώ συνεχόμενες εβδομάδες. Το άλμπουμ έγινε χρυσό και πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίγραφα, τον πρώτο μήνα κυκλοφορίας του. Το σημαντικότερο κομμάτι του, Piece of My Heart έφθασε στη δωδέκατη θέση του Billboard Hot 100, το φθινόπωρο του 1968.
Η μπάντα έκανε άλλη μια περιοδεία στην Ανατολική Ακτή, στο διάστημα Ιουλίου - Αυγούστου του 1968. Μετά την επιστροφή στο Σαν Φρανσίσκο για δύο συναυλίες στο Φεστιβάλ Παλλάς οβ Φάιν Αρτς (Pallace of Fine Arts Festival) στις 31 Αυγούστου και 1η Σεπτεμβρίου, η Τζόπλιν ανακοίνωσε ότι θα αποχωρούσε από τους Big Brother.
Kozmic Blues Band
Μετά το χωρισμό από τους Big Brother, σχημάτισε ένα νέο συγκρότημα, που θα τη στήριζε στις εμφανίσεις της, τους Kozmic Blues Band. Η μπάντα αυτή αποτελείτο από μουσικούς όπως ο κιθαρίστας των Big Brother and the Holding Company, Σαμ Άντριου και ο μετέπειτα μπασσίστας των Full Tilt Boogie Band, Μπραντ Κάμπελ.
Οι Kozmic Blues εμφανίσθηκαν σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές με την Τζόπλιν. Στην εκπομπή του Τομ Τζόουνς, οι Kozmic Blues Band έπαιξαν τα κομμάτια Little Girl Blue καιRaise Your Hand. Στο Raise Your Hand, η Τζόπλιν τραγούδησε μαζί με τον παρουσιαστή.
Γούντστοκ
Το 1969, η Τζόπλιν και οι Kozmic Blues Band έκαναν περιοδεία σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας τους εμφανίσθηκαν στο Φεστιβάλ Γούντστοκ το βράδυ του Σαββάτου της 16ης Αυγούστου. Παρέμειναν εκεί έως τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 17 Αυγούστου. Όταν το συγκρότημα πέταγε με ελικόπτερο προς το χώρο της συναυλίας και η Τζόπλιν είδε το τεράστιο πλήθος έγινε απίστευτα νευρική. Οι εμπειρίες της Τζόπλιν στο Γούντστοκ δεν ήταν ευχάριστες, καθώς περίμενε δέκα ώρες μέχρι να ανέβει στη σκηνή και στο διάστημα αυτό, έκανε χρήση ηρωίνης, υπό της οποίας την επήρεια βρισκόταν, καθ' όλη τη διάρκεια της παρουσίας της, στη σκηνή. Η χρήση ηρωίνης είχε ως αποτέλεσμα το βράχνιασμα της φωνής της και τη δυσκολία της να χορέψει. Παρά τα προβλήματα, κατάφερε να αποδώσει τόσο καλά, που το κοινό εκστασιασμένο την επευφημούσε και την ανάγκασε να εκτελέσει δύο φορές το Ball and Chain.
Το Φεβρουάριο του 1970, η Τζόπλιν ταξίδεψε στη Βραζιλία, μαζί με τη φίλη της, Λίντα Γκραβενίτης, όπου σταμάτησε τη χρήση ναρκωτικών και την κατανάλωση αλκοόλ. Εκεί γνώρισε τον Ντέιβιντ Τζωρτζ Νιχάους, ο οποίος τή βοήθησε να ξεφύγει από τα ναρκωτικά κι έζησε μαζί του για λίγες εβδομάδες. Όταν επέστρεψαν στις Η.Π.Α., όμως, η Τζόπλιν ξανακύλησε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το χωρισμό της με τον Νιχάους. Εκείνη την περίοδο σχημάτισε μια νέα μπάντα, τους Full Tilt Boogie Band. Το συγκρότημα αποτελείτο κυρίως από νεαρούς Καναδούς.
Οι Full Tilt Boogie Band ξεκίνησαν τις εμφανίσεις τους τον Μάιο του 1970. Η Τζόπλιν έμεινε αρκετά ικανοποιημένη από τη νέα της μπάντα, η οποία κατάφερε να αποσπάσει -ως επί το πλείστον- θετικά σχόλια από τους κριτικούς. Λίγο πριν από την έναρξη μιας καλοκαιρινής περιοδείας με τους Full Tilt Boogie Band, η Τζόπλιν εμφανίσθηκε με τους Big Brother and the Holding Company, σε μια συναυλία επανασύνδεσης, στο Φίλμορ Ουέστ, στις 4 Απριλίου. Ηχογραφήσεις από τη συναυλία αυτή κυκλοφόρησαν το 1972.
Από τις 28 Ιουνίου, έως τις 4 Ιουλίου του 1970, η Τζόπλιν και οι Full Tilt Boogie Band εντάχθηκαν στο Φεστιβάλ Εξπρές, μια περιοδεία που έλαβε χώρα σε διάφορα μέρη του Καναδά, μαζί με τους Grateful Dead, Delaney and Bonnie, Rick Danko and The Band, Έρικ Άντερσεν, και Ian & Sylvia. Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1970, η Τζόπλιν υιοθέτησε στο στυλ της, ένα ψυχεδελικά βαμμένο φαρδύ κοστούμι και φτερά στα μαλλιά. Στην απόφασή της αυτή, συνέβαλε η φίλη της και σχεδιάστρια Λίντα Γκραβενίτης. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας, η Τζόπλιν συνοδευόταν από το δημοσιογράφο του περιοδικού Rolling Stone, Ντέιβιντ Ντάλτον, ο οποίος έγραψε πολλά άρθρα, και στη συνέχεια βιβλίο για εκείνη.
Η τελευταία δημόσια εμφάνιση της Τζόπλιν με τους Full Tilt Boogie Band έγινε στις 12 Αυγούστου 1970, στο Harvard Stadium στη Βοστώνη. Στις 24 Αυγούστου του 1970, η Τζόπλιν ξεκίνησε να ηχογραφεί το Pearl. Αν και κυκλοφόρησε το 1971 (λίγο μετά το θάνατό της) έγινε το πιο επιτυχημένο άλμπουμ της καριέρας της. Το 2003, το Pearl κατετάγη στην 122η θέση των καλύτερων μουσικών άλμπουμ όλων των εποχών, σύμφωνα με τον κατάλογο του περιοδικού Rolling Stone.
Η Τζόπλιν πέθανε την Κυριακή 4 Οκτωβρίου 1970.
