Ο ρινόκερος είναι ο καπιταλισμός

Ποιος φταίει για την πανδημία και το θανατικό; Ποιος ευθύνεται για την ανθρωπιστική καταστροφή; «Φταίνε οι Κινέζοι» είπε πρώτος ο Τραμπ. Φταίει ο παγκολίνος, θα πουν άλλοι. «Φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Πολάκης», θα πει ανέξοδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και τα «πετσωμένα» μιντιακά ηχεία θα προσδώσουν στο μήνυμα ισχύ αλήθειας! Φταίνε οι «αντιεμβολιαστές» φταίει κι ο Σερβετάλης, θα πουν όλοι μαζί οι οπαδοί του… Διαφωτισμού. Μόνο που μέσα στον κουρνιαχτό των «επί μέρους», μέσα στο δάσος των δευτερευόντων χάνεται το πρωτεύον και ο... ρινόκερος. 

Η ευθύνη των αντιεμβολιαστών, ακόμη και αν δεν πρόκειται για φοβισμένους, αλλά για σκοταδιστές, για συνωμοσιολόγους, ή για φανατικούς της πίστης και φασίστες, είναι δευτερεύουσα. Μπορεί να έχουν μία ευθύνη για την ανοσία, αλλά δεν ευθύνονται για την πανδημία. Την βασική ευθύνη τόσο για την πανδημία όσο και για τους θανάτους την έχουν οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις όλου του κόσμου, η αποδυνάμωση του δημόσιου συστήματος υγείας υπέρ των ιδιωτών, η έλλειψη αναπνευστήρων, η έλλειψη ΜΕΘ, τα πανάκριβα εμβόλια, και προπάντων γιατί αυτοί είναι που καλλιεργούν τις συνθήκες για την επόμενη πανδημία.

Την βασική ευθύνη την έχουν οι οικονομικές και πολιτικές εξουσίες, γιατί «Η υγειονομική κρίση συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την οικολογική κρίση», επισημαίνει η καθηγήτρια της οικονομίας της οικολογίας Laurence Tubiana*. Γιατί η υπερκατανάλωση και η κερδοσκοπία προκαλούν μια επιταχυνόμενη καταστροφή των οικοτόπων.

Βλέπω στην πρώτη σελίδα της «Καθημερινής» (24.11.2021) τη φωτογραφία του κινεζικού ορυχείου κοβαλτίου στο Κονγκό. Εδώ συγκρούονται σήμερα οι ΗΠΑ και η Κίνα. Όλοι γνωρίζουμε την καταστροφή του τροπικού δάσους του Αμαζονίου από τον νεοφιλελεύθερο φασίστα Ζ. Μπολσονάρου, αλλά στην Αφρική η καταστροφή της φύσης είναι απίστευτη και εν πολλοίς άγνωστη, το ίδιο και η άγρια εκμετάλλευση χωρών και ανθρώπων στο όνομα του «πράσινου καπιταλισμού»(ηλεκτρικά αυτοκίνητα, κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές κ.ά.). Είναι επίσης άγνωστο ότι οι πανδημίες (αυτή που βιώνουμε κι αυτές που έρχονται) δημιουργούνται σ' αυτές τις συνθήκες. 

Ο Covid-19, λέει η Laurence Tubiana, είναι μια «ζωονόσος, μια ασθένεια που προέρχεται από τον κόσμο των ζώων. Αλλά η εξάπλωσή του έγινε εφικτή από τον τρόπο ζωής μας. Η επέκταση του ανθρωπίνου οικοτόπου, η αποψίλωση των δασών, η «τεχνική επεξεργασία» του εδάφους προκαλούν όλο και περισσότερες αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ανθρώπινου είδους και του άγριου κόσμου. Το 2016, το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε απότομη αύξηση των ζωονόσων. Το 31% των επιδημιών, όπως οι ιοί Ebola, Zika και Nipah, συνδέονται με την αποψίλωση των δασών και την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η γρίπη δεν είναι πλέον εποχική στις τροπικές περιοχές. Οι κλιματικές αλλαγές, που συνδέονται άμεσα με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα, αποτελούν τον πραγματικό πολλαπλασιαστή των απειλών.».

Ας το πούμε λοιπόν καθαρά: για την πανδημία τούτη αλλά και για τις επόμενες που έρχονται, την ευθύνη έχει το ισχύον οικονομικό μοντέλο, ο ρινόκερος που λέγεται ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ και όχι ο... Σερβετάλης και ο κάθε χριστιανοταλιμπάν. Και η λύση είναι μία: Αλλαγή του ισχύοντος παραγωγικού μοντέλου ή θάνατος...

*Le Monde diplomatique(Μάρτιος 2020), συνέντευξη της οικολόγου οικονομολόγου Laurence Tubiana.