Ο Κίσσινγκερ, ο Κάπτσαν και ο πόλεμος των ροπάλων

 Αρκετά χρόνια πριν, ο Αμερικανός διεθνολόγος Τσαρλς Κάπτσαν είχε γράψει για το τέλος της αμερικανικής εποχής και τη σύγκρουση των ΗΠΑ (της αυτοκρατορικής δύναμης που βρίσκεται σε παρακμή) και της Κίνας (της αναδυόμενης αυτοκρατορικής δύναμης).

Πάντα η αλλαγή σκυτάλης γινόταν με πόλεμο γράφει ο Κάπτσαν, με εξαίρεση την μεταβίβαση της «αυτοκρατορικής εξουσίας» από την Βρετανία στις ΗΠΑ. Για να αποφευχθεί μάλιστα ένας μεγάλος πόλεμος που θα έχει ολέθρια αποτελέσματα, πρότεινε μια διευθέτηση με την Κίνα και μία ισορροπία δυνάμεων στους διεθνείς θεσμούς. Το ίδιο προτείνει, σήμερα, με αφορμή τη σύγκρουση των ΗΠΑ (δι’ αντιπροσώπου) με τη Ρωσία, ο Χ. Κίσσινγκερ. ‘Όμως ο Μπάιντεν επιλέγει την ελεγχόμενη (πόσο μπορεί να είναι ελεγχόμενη;) σύγκρουση.

Οι ΗΠΑ επιχειρούν να περιορίσουν τον ζωτικό χώρο της αντιπάλου τους, της Κίνας, χτυπώντας έναν ισχυρό σύμμαχο της, τη Ρωσία. Βέβαια, τις συνέπειες της σύγκρουσης δεν τις υφίστανται οι ΗΠΑ, αλλά η Ουκρανία και η Ευρώπη. Γι’ αυτό ο Μπάιντεν δεν φοβάται την κλιμάκωση. Αντίθετα, την ενισχύει παντοιοτρόπως, καθώς η μακροχρόνια εμπλοκή και το ενεργειακό πρόβλημα καθιστούν την Ευρώπη κυριολεκτικά όμηρο (αποικία) των ΗΠΑ. Έτσι, μ’ ένα σμπάρο η Ουάσινγκτον χτυπάει πολλά τρυγόνια.  

Τα υποδέλοιπα περί σύγκρουσης της δημοκρατίας και του αυταρχισμού, είναι ντόπες «ευγενών σκοπών» για τους «από κάτω», για όλους εκείνους που θα δώσουν «με πατριωτικό ενθουσιασμό» τη ζωή τους για την πατρίδα, καθώς και για όλους τους άλλους που θα υφίστανται τις συνέπειες της κερδοσκοπίας των πολυεθνικών (τροφίμων, ενέργειας, όπλων και φαρμάκων), η οποία θα αποδίδεται στον πόλεμο!

Αλλά πόσο παρακμάζουν οι ΗΠΑ; Ο Josef Joffe, ο βετεράνος συντάκτης του Die Zeit, καθηγητής διεθνών υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, θεωρεί ότι «Οι μεγάλες δυνάμεις παραπαίουν όταν τα υλικά τους περιουσιακά στοιχεία μειώνονται - όπως στην περίπτωση της Βρετανίας τον 20ό αιώνα. Αντίθετα, οι ΗΠΑ παραμένουν η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη, υποστηριζόμενη από το συγκριτικό τους πλεονέκτημα στην τεχνολογία και τον πιο εξελιγμένο στρατό του κόσμου... για να μην μιλήσουμε για την τεράστια πολιτιστική επιρροή τους…». Η αμερικανική στρατιωτική παρουσία σε όλο τον κόσμο εξακολουθεί να είναι τρομακτική, με σχεδόν 800 βάσεις σε περισσότερες από 70 χώρες. «Οι ΗΠΑ είναι η πιο παρεμβατική μεγάλη δύναμη στη σύγχρονη ιστορία, έτσι ώστε ακόμη και όταν το αμερικανικό εκκρεμές στρέφεται περισσότερο προς τον μη παρεμβατισμό, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παρεμβαίνουν σε όλο τον κόσμο», αναφέρει ο Ντόμινικ Τίρνεϊ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κολέγιο Swarthmore και συγγραφέας του The Right Way to Lose a War: America in a Age of Unwinnable Conflicts.

Ναι, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι η αυτοκρατορική υπερδύναμη, αλλά τα στοιχεία παρακμής είναι έκδηλα. Στο εσωτερικό η πολιτική σύγκρουση είναι σχεδόν «εμφυλιακή». Το αμερικανικό όνειρο, η «εμπνέουσα αξία» των Αμερικανών έχει πεθάνει. Ο πόλεμος ήταν και κατά την πτώχευση του 1929 η λύση. Πολύ περισσότερο τώρα που αναδύονται ανταγωνιστικές δυνάμεις.

Σύμφωνα με την Priyamvada Gopal, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, «Μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα, αν ο κόσμος τα καταφέρει να φθάσει ως εκεί, το κέντρο της αυτοκρατορικής δύναμης θα έχει μετατοπιστεί εντελώς… το κέντρο βάρους του καπιταλισμού μετατοπίζεται προς τα νότια και εμφανίζονται παίκτες από τη Ρωσία και την Κίνα μέχρι την Ινδία».

Η ανάδυση των νέων παικτών στο γήπεδο του ιμπεριαλισμού σημαίνει άγριος ανταγωνισμός και πόλεμος. Εάν αυτός επισυμβεί, ο επόμενος, λόγω του υπάρχοντος πυρηνικού οπλοστασίου, θα γίνει με ρόπαλα.

Μπορεί να αποφευχθεί ο πόλεμος;

Μπορεί. Αρκεί οι λαοί να κινητοποιηθούν.

*Υεμένη, φωτογραφία αρχείου, μάθημα σε βομβαρδισμένο σχολείο