Ο Βασίλης Δημάκης απέναντι στην κόλαση του σωφρονιστικού συστήματος

Η αλληλεγγύη στον Βασίλη Δημάκη έχει προσωπικό αλλά και γενικό χαρακτήρα. Ο κρατούμενος φοιτητής αντιμετωπίζει κατά μέτωπο το μεσαιωνικό σωφρονιστικό σύστημα καθώς και τις φασιστικές αντιλήψεις περί σωφρονισμού των πολιτικών και υπηρεσιακών ιθυνόντων.

Για να καταλάβει κανείς τον Βασίλη Δημάκη πρέπει να γνωρίσει τι συμβαίνει στις ελληνικές φυλακές σήμερα.

Έγραψα πριν λίγες μέρες το κείμενο «Ελπίζω ο Βασίλης Δημάκης να δραπέτευσε». Τώρα που ο Δημάκης συνελήφθη, θέλω να γράψω ξανά τόσο για την εκδικητικότητα του κατ’ ευφημισμό σωφρονιστικού συστήματος όσο και για τις συνθήκες κόλασης που επικρατεί σ’ αυτό.

Ο Δημάκης στην επιστολή του κατήγγειλε με ονόματα και διευθύνσεις την εξουσία του θεσμού, καθώς και την φασιστική πολιτική αντίληψη των ιθυνόντων.

Οι θεωρίες του Λομπρόζο, που μιλούσε για «γεννημένους εγκληματίες», κυριαρχούν στο χώρο της δεξιάς. Αυτό αποδείχθηκε με τον πανηγυρισμό στο τουίτερ της πρώην ΓΓ αντιεγκληματικής πολιτικής Σ. Νικολάου, η οποία θεώρησε ότι η απόδραση του Δημάκη την δικαίωσε. Μόνο που έτσι ομολόγησε εμμέσως πλην σαφώς ότι έκανε αθέμιτες παρεμβάσεις στα συμβούλια των φυλακών για να μην δίνουν στον Δημάκη εκπαιδευτική άδεια!

Γενικά, η διαφορά μεταξύ των συντηρητικών και των προοδευτικών, των δεξιών και των αριστερών σχετικά με το σωφρονιστικό σύστημα, είναι ότι οι πρώτοι πιστεύουν στον «σωφρονισμό» δια της εκπαίδευσης, ενώ οι δεύτεροι πιστεύουν, όπως και ο Λομπρόζο, ότι ο εγκληματίας δεν γίνεται, αλλά «γεννιέται», ότι το έγκλημα είναι εγγεγραμμένο στο DNA του! Ακόμη περισσότερο, οι συντηρητικοί, όπως ο κόμης d’ Haussonville στην έκθεση που παρουσίασε στο εθνικό Κοινοβούλιο της Γαλλίας (1873), θεωρούν ότι οι «εγκληματίες» προέρχονται από τις «επικίνδυνες τάξεις», τις λαϊκές τάξεις απ’ όπου στρατολογεί «ο στρατός του εγκλήματος». Η ίδια επιχειρηματολογία χρησιμοποιείται και σήμερα. Έτσι δικαιολογούν διαχρονικά οι δεξιοί την γενικευμένη χρήση άγριας καταστολής εντός και εκτός των φυλακών.

Η κόλαση στις φυλακές

Υπάρχουν πολλές μελέτες που περιγράφουν την κόλαση μέσα στις φυλακές. Σήμερα κατέφυγα σε μία απ’ αυτές*, που χρησιμοποιεί συνεντεύξεις φυλακισμένων (γυναικών και ανδρών).

«…όταν μπήκα στην φυλακή με ξεγυμνώσαν εντελώς και με ψάχνανε εμένα, τα πράγματα μου, τα πάντα, με βάλαν και έσκυψα με ψάξαν πίσω… θες και λεπτομέρειες; Δεν έχω θέμα, εγώ ας πούμε ντρεπόμουν πάρα πολύ, σκύψε, βήξε άστα να πάνε…

…Λοιπόν επειδή άκουγα πολλά για τις φυλακές γενικώς όχι μόνο για τον Κορυδαλλό που έζησα αυτούς τους μήνες μέσα, μπήκα πολύ ψαρωμένη, που έλεγα ή θα αντέξω μέχρι να γίνει η δίκη μου τουλάχιστον ή που θα τρελαθώ ή που θα αυτοκτονήσω…

 …δηλαδή πολύ μεγάλο άγχος σε τι θα πέσω, θα πέσω σε τίποτε μαλάκες, γιατί είναι πραγματικά λαχείο, εγώ ήμουν σχετικά τυχερός όχι απολύτως τυχερός αλλά δεν κακόπεσα.

Οι καλοί και οι κακοί σωφρονιστικοί

Αναφορικά με την στάση των σωφρονιστικών υπαλλήλων απέναντι στους κρατούμενους από τις απαντήσεις μπορούν να αναδυθούν δυο τύποι υπαλλήλων. Η μια κατηγορία ασκεί αυθαίρετη βία και φέρεται απαίσια στους έγκλειστους και στην άλλη ανήκουν οι υπάλληλοι που κάνουν ευσυνείδητα την δουλειά τους, παρά τις όποιες δυσκολίες και κινδύνους συνεπάγεται αυτό το επάγγελμα και που τις αναγνωρίζουν οι ίδιοι οι υπάλληλοι…

Άσε ρε φίλε φυσικά και τον χτυπάγανε οι ίδιοι οι ένστολοι λοιπόν οπότε στην περίπτωση της… οι μαλάκες είναι σίγουρα μαλάκες, οι άλλοι είναι αυτοί που όταν είναι μόνοι τους είναι εξαιρετικοί όλοι, υπάρχουν και αυτοί που όταν είναι με τους μαλάκες αισθάνονται την ανάγκη να γίνουν ομάδα… Ο αρχιφύλακας ήταν αισχρός, ήταν μπεκρής. …εδώ υπάρχουν δυο είδη ο μαλάκας και ο πολύ καλός…

Ως προς την συναισθηματική τους κατάσταση αυτή συμπίπτει με τα πορίσματα των ερευνητών, οι οποίοι ασχολήθηκαν με το θέμα Taylor, Unkovic και Albin, Τσαλίκογλου κ.α.…

Στο περιγράφω είμαι μέσα σε μια βάρκα μέσα στον ωκεανό, δεν βλέπω τίποτα στον ορίζοντα, αυτό έπαθα. Και μετά περνάς από φάσεις δηλαδή από την αρχή που είναι φρίκη, που είναι φόβος, που είναι ανησυχία, που είναι αμηχανία, που είναι απόγνωση, οδύνη, ανασφάλεια, απελπισία δεν ξέρω εγώ τι, μετά ηρεμείς και ξεκινάς και θυμώνεις, ματαιώνεσαι και μετά ξεκινάς να αδιαφορείς και μετά καταλαβαίνεις ότι ξεκίνησες να αδιαφορείς και αυτό σημαίνει ότι το σύστημα ξεκινάει και μπαίνει μέσα σου…

Η απομόνωση

 «…Η απομόνωση στον Κορυδαλλό ευτυχώς τώρα έκλεισε. Υπάρχει αλλά όχι σαν αυτή στο υπόγειο που πεθάναν άτομα, ήταν 1 δωμάτιο δυο επί δύο και να είμαστε 7 άτομα μέσα χωρίς τουαλέτα και τίποτα, τα στρώματα βρώμικα να είμαστε με ψώρα, δεν μπορείς να φανταστείς με τι βγαίνουμε, δηλαδή για να βγεις πρέπει να πας τουαλέτα εκτόνωσης 7 φορές για να μπορέσεις να βγεις από εκεί, σε πλακώνουνε στα dulcolax τα έτσι τα αλλιώς…

 Διακίνηση ναρκωτικών

Το φαινόμενο της διακίνησης ναρκωτικών στις φυλακές είναι υπαρκτό. Η διακίνηση υφίσταται είτε με τρόπους εισαγωγής από τους ίδιους τους κρατούμενους, είτε με τη συνδρομή των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Επίσης είναι ένα φαινόμενο, που υπάρχει σε όλες τις φυλακές, σε μικρότερη έκταση στις γυναικείες.

… στο νοσοκομείο Κορυδαλλού ήταν ξέφραγο αμπέλι. Ναι δυστυχώς υπάρχει, και στων ανηλίκων. Όχι επειδή δεν ξέρουν να μοιράζονται και αν δουν κάτι  έρχονται και σου λένε το θέλω γιατί το είδα ή μου το δίνεις ή σε δίνω, δεν θέλουν να το μοιράζονται πηγαίνει και τη δίνει την άλλη, ενώ οι άντρες είναι πιο επιχειρηματικοί ας πούμε θα έχουν ένα κινητό 4 άτομα που είναι στο δωμάτιο θα το μοιραστούν ο καθένας συγκεκριμένες ώρες, ο ένας καλύπτει τον άλλο.

Ο πιο δυνατός επικρατεί

Εδώ αναδύεται το θέμα της σωματικής υπεροχής, δηλαδή οι κρατούμενοι που είχαν δύναμη και σωματική διάπλαση είχαν το πλεονέκτημα να μην προκαλούνται από τους υπόλοιπους κρατούμενους…

 Στην αρχή δύσκολη αλλά μετά, υπήρχαν καυγάδες και ξύλο, δεν το λες bullying εμείς το λέμε πλάκα. Εγώ επειδή είχα ασχοληθεί με πολεμικές τέχνες και ήξερα και έκανα κάποιες ασκήσεις πολεμικών τεχνών εκεί πέρα δεν μου μιλούσε κανείς δεν με πλησίαζε, είχα και την μπαρμπουτιέρα στο τέλος της β πτέρυγας, στην α πτέρυγα της Πάτρας, πουλούσα προστασία δηλαδή, εγώ πέρασα καλά γενικώς όποιος είναι δυνατός γιατί εκεί μετράει πολύ η μυϊκή δύναμη, περνάει καλά όταν είσαι αδύναμος σε πιάνουν σε βάζουν να πλένεις τα σώβρακα, να κάνεις φασίνα στο κελί, να κάνεις διάφορα, είσαι από κάτω και είσαι. 

Εργασία και σχολείο

…κάποιοι κρατούμενοι εργάζονταν στις φυλακές και αυτό εκτός από τον ευεργετικό υπολογισμό της ποινής, επιδρούσε θετικά στην ψυχολογία τους και τους βοηθούσε στην καθημερινότητα εντός φυλακής.

…εγώ ας πούμε στην Θήβα ζήτησα να δουλεύω στην αποθήκη ρουχισμού της κοινωνικής υπηρεσίας, που ήμουν σταθερά 10 ώρες την ημέρα, συν τις ώρες που με φώναζαν έκτακτα, αυτό προσμετρά ευεργετικά την ποινή…

…Επίσης θετικά αποτιμάται και η ύπαρξη σχολείων δεύτερης ευκαιρίας στις φυλακές.

Ναι να επισημάνω ότι στην φυλακή βοήθησε πάρα πολύ το ΣΔΕ (σ.σ. Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας) ξέρω ότι σε άλλες φυλακές, ξέρω ότι δεν υπάρχει…».

*ΛΕΡΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ: Διπλωματική Εργασία: «Κριτική Ανάλυση των φυλακών: Έρευνα στις διαστάσεις κοινωνικού αποκλεισμού των αποφυλακισμένων ατόμων»