Μαθητευόμενος ήρωας

Θέλω απόψε ήρωα να σε ορίσω σ’ αυτή μου τη γραφή.

Όχι, δεν θα είναι ταξιδιωτικό το αφήγημα. Πώς θα μπορούσε; Όλοι οι δρόμοι είναι κλειστοί και σιδερόφραχτοι. Τα τρένα δεν περνούν από τα Γιάννενα, το έχω εμπεδώσει. Μια τρύπια βάρκα που είχα δεμένη στον μόλο μες στις καλαμιές κάποιος αλήτης, μπακακόκ, της πήρε τα κουπιά και τα μολύβια είναι απρόσφορα για της κωπηλασίας το εγχείρημα. Και το σαραβαλάκι μου τόσες μέρες σε ακινησία δεν πιστεύω πως θα πάρει μπρος (και πώς σαν σφαίρα  σε έσκιζε, Λορέντζο μου, στο Δρίσκο σαν ανηφόριζε για Φλώρινα…). Πεζός; Γιατί όχι;  Θα μπορούσες. Με κωδικό το 6 σ’ ένα μήνυμα ίσως μπορούσα να σε βγάλω προς τα έξω. Μα πόσο μακριά θα έφτανες; Ένα σημείο κινούμενο στον χώρο, χωρίς χαρακτηριστικά. Σκέψου σε λίγες μέρες θα ‘πρεπε ως και το πρόσωπό σου να καλύψω. Δεν σου αξίζει τέτοια μεταχείριση.

Ίσως ένα αφήγημα δοκιμασίας. Πώς σου φαίνεται; Να αναδείξω την ανδρεία σου, το θάρρος, την ευγένεια, την αρετή σου. Μια αγιογραφία να σου φτιάξω. Θυμάμαι μου έκανε μεγάλη εντύπωση που ο Βόνεγκατ στον «χρονοσεισμό» του όριζε τον άγιο ως αυτόν που επιμένει να φέρεται  με ευπρέπεια σε μια απρεπή κοινωνία. Εγώ θα στήνω σκηνικά απροσδόκητα, πρωτοφανή και ασυνήθιστα κι εσύ, ο ήρωάς μου, που θα ‘χεις πάντοτε την τύχη με το μέρος σου θα τα υπερβαίνεις. Εσύ θα είσαι ο ήρωας, το περιβάλλον μόνο φόντο, σκηνικό. Καμιά αλληλεπίδραση. Εσύ στο κέντρο και γύρω τίποτα. Μια ζωγραφιά μονάχα. Τα πάντα γύρω σου, τον κόσμο, στη θέση τους θα τα αφήσεις, δεν θα επιχειρήσεις ούτε να προσποιηθείς πως θες να τον αναδομήσεις. Ούτε κι αυτό το αφήγημα σου πρέπει.

Τι θα έλεγες για μια βιογραφία; Μια γραμμική αφήγηση απ’ την κοιλιά της μάνας σου ως το μνήμα. Την ενδιάμεση την παύλα να την κάνω αφήγηση (αυτό σίγουρα κάτι σου θυμίζει, κι εμένα μα δεν μπορώ να το εντοπίσω στης μνήμης τα συρτάρια με ακρίβεια για να σου πω). Ο χώρος θα αποκτήσει υπόσταση, θα έχει σημασία, αλλά θα τη ρουφήξει από σένα, θα πάψεις να είσαι ήρωας, καημένε. Γιατί η ζωή σου θα κριθεί απ’ τα αντικειμενικά αποτελέσματά της –ένα παιδί, ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο- κι ας μη μιλήσουμε για ευτυχία-δυστυχία. Όχι λοιπόν βιογραφία, είμαι απόλυτα αδύναμη να σε ηρωοποιήσω μες στην πραγματικότητά σου.

Να ‘ναι καλά ο Μπαχτίν,  μου δίνει μία λύση. Σαν θέλω να έχω την εικόνα του εξελισσόμενου ανθρώπου θα πρέπει να σε κάνω ήρωα σ’ ένα αφήγημα μαθητείας. Το ξέρω είναι δύσκολο για σένα. Δεν μπορείς να το διανοηθείς ότι το γίγνεσθαι σου δεν είναι πια ιδιωτική σου υπόθεση. Θα σε καλέσω να εξελιχθείς μαζί με τον κόσμο, θα αντανακλάς εντός σου το ιστορικό γίγνεσθαι του κόσμου. Δεν θα είσαι πια εντός μιας εποχής μα στο μεταίχμιο δύο εποχών, στο σημείο μετάβασης από τη μια στην άλλη. Θα αναγκαστείς να γίνεις, ένας νέος, πρωτοφανής  τύπος  ανθρώπου. Καθώς θα σείονται τα θέμελα του κόσμου μαζί τους θα δονείσαι και θα αλλάζεις. Θα θες μια χούφτα βεβαιότητα κι εγώ θα στην αρνούμαι –αφού είμαι άτεχνος γραφιάς έτσι κι αλλιώς, όμως δεν είμαι εγώ το θέμα μα εσύ, ήρωά μου- θα σου χαρίζω ωστόσο τόσες δυνατότητες που θα θολώνει ο νους σου και θα πρέπει να διαλέξεις. Ελευθερία και αναγκαιότητα θα μάχονται, ιδού η δημιουργική πρωτοβουλία που θα σε κάνει ήρωα. Θα νοσταλγήσεις την εξωτοπία και την ασφάλεια που ‘χες εκεί, θα αναμετρηθείς με τη στιγμή, η αναλοκλήρωση θα καιροφυλακτεί τον στοχασμό σου να υπονομεύσει, μα την εξέλιξή σου με κανένα τρόπο δεν θα μπορεί να σταματήσει, σ’ έναν περιδινούμενο χρονότοπο που η ταχύτητα στροβιλισμού του είναι τόσο ιλιγγιώδης ώστε μοιάζει ακινησία, θα δεις τον λόγο σου ν’ αλλάζει (δος μοι λόγον Λόγε θα ουρλιάζεις, θα σωπαίνει Εκείνος  γιατί αν ο άνθρωπος είναι μια πρόθεση να ειπωθούνε λέξεις, ο Θεός είναι σιωπή), langue και parole θα μπερδεύονται και θα συμπίπτουν σε μια ρέπλικα που θα απηχεί και θα απεικονίζει  αντάμα την αντιφατικότητα, τον παραλογισμό του κόσμου.

Δεν έχει δύναμη η γραφή μου αρκετή, αδύνατο μου είναι τον Μπαχτίν να καταλάβω (άλλα κρένει η θεια μου άλλα ακούν τ’ αυτιά μου που λεν και στο χωριό μου) κι εσύ την καταδίκη σου την ξέρεις. Θα μείνεις χάρτινος κι επίπεδος φτωχέ μου ήρωα, θα σε διαλύσει η μπόρα. Δες, σύννεφα μαζεύονται. Κι αν σε παρηγορεί να ξέρεις, ούτε εγώ θα τη γλιτώσω, χάρτινος ήρωας κι εγώ (ή αν θέλεις pixel σε μια οθόνη, τώρα που έχεις γίνει οικολόγος και λυπάσαι το χαρτί) σε κάποιου άλλου το αφήγημα.