Κλείνουν σχολές κι αλλάζουν τον χαρακτήρα της Παιδείας

 «Έμειναν εκτός σχολών 40.229» υποψήφιοι γράφει η φιλοκυβερνητική ΕΣΤΙΑ. Fake news απαντά το υπουργείο Κεραμέως. Η αρχιτεκτονική σχολή Ξάνθης και πολλές άλλες σχολές δεν έχουν κανέναν ή έχουν ελάχιστους πρωτοεισερχόμενους φοιτητές λόγω της ελάχιστης βάσης εισαγωγής. Fake news επιμένει επίσημα το υπουργείο Κεραμέως. Ανεπίσημα διακινούνται στα φιλικά μέσα ενημέρωσης οι επερχόμενες αλλαγές: Το κλείσιμο πανεπιστημιακών τμημάτων και σχολών. Το προαναγγέλλει ο πρωτοσέλιδος τίτλος της Καθημερινής: «Οι βάσεις φέρνουν ανατροπές στα ΑΕΙ-Αναδιάταξη τμημάτων…». «Η αναγκαιότητα επανασχεδιασμού του ακαδημαϊκού χάρτη των 450 τμημάτων ΑΕΙ αναδείχθηκε εμφατικά μετά την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής», γράφει η εφημερίδα. Όμως σ' αυτή την εξέλιξη οδήγησε η κυβερνητική πολιτική.

Κι έρχεται η εφημερίδα ΕΣΤΙΑ να «χρωματίσει» την εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης: «Προς λουκέτο δεκάδες πανεπιστημιακές σχολές που ιδρύθηκαν επί υπουργίας Γαβρόγλου». Το θέμα, λοιπόν, ήταν να χτυπηθεί η πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης; Αστειότητες. Απλώς η κυβέρνηση στέλνει τους υποψήφιους στους παραδοσιακούς πελάτες της, στα ιδιωτικά ΙΕΚ και στα ιδιωτικά κολέγια των οποίων τα πτυχία εξομοίωσε, πέρυσι, με αυτά των δημόσιων πανεπιστημίων.

«Κατάργηση τμημάτων-Προτάσεις με βάση τις ανάγκες της αγοράς-αλλαγές στην ελάχιστη βάση εισαγωγής» είναι το τρίπτυχο της κυβερνητικής πολιτικής στην Παιδεία, σημειώνει η καλά πληροφορημένη «Καθημερινή». Η κατάργηση τμημάτων θα γίνει εκ των πραγμάτων, αφού δεν θα έχουν φοιτητές. Αλλά τι σημαίνουν οι «αλλαγές στην ελάχιστη βάση εισαγωγής»; Ότι οι φετινές βάσεις ήταν λάθος; Κατόπιν τούτου όσοι φέτος απέτυχαν(για την ακρίβεια σφαγιάστηκαν) που θα βρουν το δίκιο τους; Όσο για τις «προτάσεις με βάση τις ανάγκες της αγοράς», αυτές ανάγονται στην ιδεοληπτική αγκύλωση των νεοφιλελεύθερων σύμφωνα με την οποία όλα πλέον διέπονται από την θεότητα «Αγορά», μια αγορά χωρίς όρια και «ηθική». Αυτή είναι η βασική διαφορά του φιλελευθερισμού από τον νεοφιλελευθερισμό. Ο πρώτος έχει όρια και "ηθική", ο δεύτερος όχι. Ο επινοητής της «αόρατης χείρας» της αγοράς, ο Άνταμ Σμιθ ήταν καθηγητής της Ηθικής Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Γλασκόβης. Σύμφωνα με τον Αμάρτυα Σεν και τον Σκοτ Μηκλ, η ηθική παράδοση της οικονομικής σκέψης ξεκινάει από τον Αριστοτέλη («Ηθικά Νικομάχεια») που συσχέτιζε το αντικείμενο των οικονομικών (τον πλούτο) με τους ανθρώπινους σκοπούς. Με την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, όμως, η «ηθική» αυτή παράδοση απωθήθηκε υπέρ της «μηχανικής» παράδοσης που δεν αφορά τελικούς σκοπούς και ερωτήματα, όπως για το «πως πρέπει κάποιος να ζει» ή «πως μπορεί να αναπτυχθεί ο αγαθός άνθρωπος», αλλά ενδιαφέρεται μόνο για τα ζητήματα διαχείρισης (logistics). Γι’ αυτό στους νεοφιλελεύθερους, όπως ο Μητσοτάκης και η Κεραμέως, η εκπαίδευση δεν έχει ως στόχο να φτιάξει καλούς ανθρώπους και πολίτες, αλλά να κάνει καλούς λογιστές, καλούς μηχανικούς, καλούς τεχνίτες, εξειδικευμένους τουριστικούς υπαλλήλους κ.ά. Η αγοραία αντίληψη για την εκπαίδευση είναι συνυφασμένη με την κυρίαρχη ιδεολογία της αγοράς, αυτή που έχει καταντήσει την Ελλάδα και τον κόσμο στο σημερινό χάλι, καθώς έχει μετασχηματίσει την αστική δημοκρατία σε στυγνή ολιγαρχία. Γι' αυτό δεν μπορούν τα ΑΕΙ και η εκπαίδευση εν γένει να τίθενται στην υπηρεσία της ηγεμονίας μιας πολιτικής κουλτούρας που είναι γητεμένη από τον πιο βάρβαρο καπιταλισμό, στη μανιακή νεοφιλελεύθερη εκδοχή του.

Ήδη από το 1958 η Χάνα Άρεντ έλεγε πως «Αν αποδεικνυόταν αλήθεια πώς η γνώση και η σκέψη έχουν χωρίσει οριστικά, τότε θα γινόμαστε πράγματι ανίσχυροι δούλοι... αστόχαστα πλάσματα στο έλεος της κάθε συσκευής που είναι τεχνικά δυνατή, αδιάφορο πόσο είναι φονική…». Επιπροσθέτως, αν θέλουμε πραγματικά ελεύθερους ανθρώπους και όχι χειραγωγημένους εργάτες που συναινούν ακόμα και στο βιασμό τους, θα πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας αυτό που έλεγε ο Λέων Τολστόι, ότι δηλαδή «Οι κυβερνήτες και οι πλούσιοι εξουσιάζουν τους εργάτες μόνο επειδή και οι εργάτες επιθυμούν το ίδιο, με αυτούς τους ίδιους τρόπους να εξουσιάζουν τον αδελφό τους εργάτη. Για τον λόγο αυτόν –επειδή ταυτίζονται μαζί τους απέναντι στη ζωή- οι εργάτες δεν μπορούν να εξεγερθούν σε μία πραγματική επανάσταση εναντίον των καταπιεστών τους… (γιατί) μέσα του(σ.σ. στον εργάτη) υπάρχει η συναίσθηση ότι κι αυτός θα έκανε το ίδιο, ή το κάνει κιόλας έστω σε μικρότερο βαθμό απέναντι στ’ αδέλφια του… Αν οι εργάτες δεν ήταν το ίδιο καταπιεστές… ζούσαν αδελφικά… θυμούνταν και βοηθούσαν τους άλλους, κανείς δεν θα μπορούσε να τους σκλαβώσει…». Να, λοιπόν, πως μπορεί η παιδεία να λειτουργήσει υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας, διαμορφώνοντας μια κουλτούρα αδελφοσύνης και αλληλεγγύης, μία κουλτούρα αγάπης και μετριοπάθειας, αλλά και γνωρίζοντας ο καθένας τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του, γιατί, όπως έλεγε ο Etienne de la Boetie το 1549, «Οι τύραννοι είναι μεγάλοι, επειδή εμείς είμαστε στα γόνατα»(Περί εθελοδουλείας). Τι θέλει, όμως, η κυβέρνηση; Όχι ασφαλώς το κριτικό, στοχαστικό και δημοκρατικό πολίτη, αλλά ένα φοβισμένο, καθηλωμένο άτομο. Όχι έναν άνθρωπο δημιουργό, αλλά έναν άνθρωπο-εξάρτημα της μηχανής, έναν άνοα δούλο, για τον οποίο η ζωή δεν έχει κανένα νόημα και νήμα.