Και ο Χίτλερ τσίριζε...

Τσιρίζει πάντα. Η φωνή του παραπέμπει σε μια άτυπη υστερία. Δεν έχει καμία αναστολή καθώς εκφράζεται. Παραβιάζει όλα τα ταμπού. Οι οπαδοί του, αυτοί που δεν μπορούν ή δεν τολμούν να βρίσουν, ταυτίζονται μαζί του. Τον επευφημούν. Λέει ό,τι εκείνοι θα ήθελαν να πουν. Παραβιάζει τα ταμπού που η κυρίαρχη συμβολική τάξη, η δική του τάξη, έχει επιβάλει πάνω σε κάθε εκφραστική συμπεριφορά. Έτσι γίνεται ένας ιδιότυπος αντισυστημικός, ένας δυικός*, ένας Ιανός, ένας που λειτουργεί «μέσα-έξω», τόσο εντός του συστήματος όσο και εκτός. Έτσι καλύπτει και την συστημική δεξιά και την φαινομενικά αντισυστημική μεταφασιστική δεξιά.

Ξέρει ότι το ακροατήριό του τον πιστεύει, και ας είναι οι ομιλίες του ανειλικρινείς, προσποιητές, ή, σύμφωνα με τη γερμανική λέξη, verlogen [ψευδολόγες]. Ξέρει ότι είναι συμπαθής, όχι σε πείσμα των φθηνών θεατρινισμών του, αλλά ακριβώς χάρη σε αυτούς, χάρη στις παραφωνίες του και τα καραγκιοζιλίκια του. Οι φασίστες αγκιτάτορες αντιμετωπίζονται σοβαρά, γιατί ρισκάρουν να γελοιοποιηθούν, γράφει ο Αντόρνο. Ακριβώς για τον ίδιο λόγο ήταν συμπαθής και ο Χίτλερ. Η ψυχοσύνθεση του φασίστα αγκιτάτορα μοιάζει με τη διανοητική σύγχυση των οπαδών του. Έχουν μάθει, από την τεράστια εμπειρία και το τρανταχτό παράδειγμα του Χίτλερ, πως να χρησιμοποιούν τις δικές τους νευρωτικές ή ψυχωτικές προδιαθέσεις για σκοπούς που προσαρμόζονται πλήρως στην αρχή της πραγματικότητας (realitätsgerecht).

Όμως, είναι άλλο η φασιστική προπαγάνδα και η χρήση των ψυχολογικών προδιαθέσεων των μαζών κι άλλο η καταφυγή στην «τρελοποίηση» ως εργαλείο ανάλυσης της πραγματικότητας. Η «τρέλα» (του Χίτλερ κ.ά.) ως εργαλείο της πολιτικής ανάλυσης αποπροσανατολίζει και αποκρύπτει την πραγματική αιτία, που είναι τα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά συμφέροντα. «Δεν μπορούσες να ισχυριστείς ότι οι Ναζί ήταν παράφρονες, γιατί τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν απόλυτα, υπολογιστικά λογικοί. Στην υπηρεσία της παράνοιας, αλλά πάντως λογικοί», έγραφε η συγγραφέας Τζ. Κ. Όουτς. Το ίδιο και οι σημερινοί ακροδεξιοί και νεοναζί μπορεί να φαίνονται «ψυχωσικοί» δεν είναι όμως καθόλου ψυχοπαθείς, αλλά αντιθέτως είναι εντελώς πραγματιστές. Πίσω τους είναι τα οικονομικά συμφέροντα, που τους αντιμετωπίζουν ως αναλώσιμους...

*Τον «δυικό» Κυριάκο Μητσοτάκη θαύμαζε σε παλαιότερο κείμενό του ο Μ. Μητσός στα ΝΕΑ!