«Θέλω τα πράγματα που υπάρχουν»

[ Νίκος Προσκεφαλάς / Ελλάδα / 09.12.20 ]

«Θέλω να πω τι αισθάνομαι χωρίς να σκέφτομαι αυτό που αισθάνομαι (F. Pessoa)

 Δεν ξεμπερδεύεις εύκολα με τον Πεσόα, ακόμα κι όταν ξεμπερδέψεις με την ανάγνωση τούτων των ποιημάτων του Αλμπέρτο Καέιρο, όνομα που ως γνωστόν ο ίδιος είχε δώσει σε μια απ’ τις πάμπολλες επινοημένες περσόνες του. Κι είναι προκλητικός, πολύ προκλητικός, έτσι όπως επίμονα κι εμφαντικά αρνείται κι αποκαθηλώνει τη φιλοσοφία σαν ακροβασία του μυαλού, ή τη μεταφυσική και το μυστικισμό ως βίωμα υποκειμενικό και ψευδαισθητικό.

«Είμαι μυστικιστής, αλλά μονάχα με το κορμί,

Η ψυχή μου είναι απλή και δεν σκέφτεται».

 Και συνεχίζει έπειτα παγώνοντας μεθοδικά και με σύστημα τις διαστάσεις του χρόνου, φάντασμα λέει κι αυτό του μυαλού που τεμαχίζει τα πάντα, για να προσγειωθεί εν τέλει ευτυχισμένος και γαλήνιος σ’ ένα υπέροχο συμπαντικό παρόν, που λειτουργεί γι’ αυτόν ως αφετηρία μιας νέας πραγματικότητας. Το ηλιοβασίλεμα χωρίς νοσταλγία, το καράβι που ταξιδεύει χωρίς ονειροπόληση, ο αέρας κι η βροχή χωρίς αναμνήσεις. Αρνείται ο ποιητής βοσκός του να ενδώσει στη διέγερση της φαντασίας κι επιλέγει την εγκατάλειψη, την απόλυτη ερωτική αυτοπαράδοση στο πραγματικό, αποθεώνοντας θριαμβικά την απλή παρατήρηση ως πρώτο κι ασφαλές μέσο πρόσληψης.

Δεν ξέρω αν πρόκειται για νατουραλισμό, όπως γράφουν οι μελετητές του, η για μια ιερή προσπάθεια, όπως εγώ ένιωσα διαβάζοντας, επανεύρεσης της πρώτης κι άγουρης γεύσης κι αφής των πραγμάτων, ταυτόσημης χρονικά με την παιδικότητα. Αυτήν που ο πολιτισμός κι ο ιδεαλισμός βάλθηκαν αιώνες τώρα και συστηματικά να καταστρέψουν. Να σκέφτεσαι μόνο και να μη νιώθεις. Να η νέα δυστοπία του είναι. Κι αυτήν αποκηρύσσει ο Πεσόα. Γιατί αν προκύψει εν τέλει μεταφυσική ή μυστικισμός δεν μπορεί παρά να έχει μέσα του ύλη, σώμα κι αίμα, δεν μπορεί παρά να τον αποκαλύπτει στο φως καθαρά, νηφάλια και ξάστερα η βιωμένη πείρα, η αλάθευτη «των πραγμάτων αλήθεια».