Η φωτογραφία και η μόρφωση

Όταν είχε τοποθετηθεί για πρώτη φορά (και ας μη βιαστούν  να διορθώσουν το «τοποθετηθεί» με το «εκλεγεί») Πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο Α΄, το 1955, είχαν σπεύσει οι επικοινωνιολόγοι της εποχής εκείνης – επί το σοβαρότερο μάλλον – να του βγάλουν μια μνημειακή φωτογραφία – κάδρο: ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απεικονιζόταν σοβαρός σοβαρός, όρθιος πίσω από μια πολυθρόνα με το ένα χέρι ακουμπισμένο σοβαρά σοβαρά στη ράχη της πολυθρόνας πίσω από ένα βαρύγδουπο γραφείο και μπροστά από μια ακόμη πιο βαρύγδουπη βιβλιοθήκη κύρους. Ξέρετε από εκείνες που μοιάζουν τεράστιες, με τις ράχες των δερματόδετων βιβλίων παραταγμένες σαν φέρετρα που κανείς δεν τα ανοίγει γιατί φοβάται τι θα βρει μέσα. Το μήνυμα ήταν προφανές σε μια Ελλάδα που εκτός από το ότι πάλευε να βγει από την ανέχεια, την πείνα, το φόβο (που έπεφτε ως πέλεκυς στα κεφάλια των ηττημένων του εμφυλίου, αλλά ως τρυφερός ήχος χρυσίου στις τσέπες των νικητών, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια άθλια και αργυρώνητη πολιτική εξουσία και μια άθλια εξωνημένη και κομπραδόρικη τάξη πραγμάτων), εκτός λοιπόν όλων αυτών η Ελλάδα (που στανικά και βάρβαρα της είχαν επιβάλλει το ρόλο της Ψωροκώσταινας και της δεξαμενής άντλησης απελπισμένων χεριών για τις χώρες τρελής ανάπτυξης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο), η λυγισμένη Ελλάδα πάσχιζε να βγει από την αμορφωσιά (ως μέσο κοινωνικής ανόδου) και τον αναλφαβητισμό που μάστιζε μεγάλο μέρος του πληθυσμού της. Τι το καλύτερο λοιπόν για ένα πληθυσμό που παρέπαιε μεταξύ του κρατικού και του παρακρατικού ζόφου από τη μια και του δέους μπροστά στη «μόρφωση» από την άλλη, να δει με τα μάτια του ότι ένας «μορφωμένος» ηγέτης όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποτελούσε τη λύση σε όλα τα προβλήματά του. Και ιδού η φωτογραφία του ηγέτη μπροστά στην πομπώδη (πιο πομπώδη κι από τη μαντάμ Ποπαντούρ) και φανερά αδιάβαστη βιβλιοθήκη. Η «εποχή της εικόνας» και η «κατασκευή χαρακτήρος» είχε ήδη ξεκινήσει στην πτωχή πλην τιμία Ελλάδα.

Πλην όμως υπήρχε και ο Σπύρος Μαρκεζίνης. Ένας πολιτικός και διανοούμενος πραγματικά τεράστιας μόρφωσης εις βάθος. Ένα πραγματικό «τέρας μορφώσεως» όπως λέγανε τότε τους μορφωμένους ή αυτούς που περνιότανε για μορφωμένοι. Βεβαίως ο Σπύρος Μαρκεζίνης ήταν και «τέρας» από εμφάνιση, πράγμα που γνώριζε και ως έξυπνος άνθρωπος αυτοσαρκαζόταν. Εξαιρετικά  δύσμορφος και εξαιρετικά κοντός.

Όταν λοιπόν δημοσιεύτηκε η «μορφωμένη» φωτογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο Σπύρος Μαρκεζίνης είχε σχολιάσει βιτριολικά: «Το να φωτογραφίζεται ο κύριος Καραμανλής έμπροσθεν βιβλιοθήκης είναι ως να φωτογραφίζομαι εγώ μεταξύ των υποψηφίων στα  καλλιστεία.

Φυσικά, ο άξεστος Κωνσταντίνος Καραμανλής αποδείχτηκε μέγας πολιτικός για τα συμφέροντα μιας τάξης που ουδέποτε υπήρξε κατά την Ντόρα Μπακογιάννη, ενώ ο μορφωμένος Σπύρος Μαρκεζίνης αδίκησε κατάφωρα τον εαυτό του και τελεύτησε με την καταισχύνη του εμπλεγμένου με τη χούντα των  συνταγματαρχών. Προσπαθώντας κι αυτός να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα μιας «αταξικής» δημοκρατίας.

Γιατί τώρα τα θυμήθηκα; Όχι λόγω κάποιας επετείου, αλλά επειδή διάβασα τα όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Bloomberg: «Προτιμώ κάποιον (σ.σ. και ζήτω μου και φτου μου) που έχει δυο πτυχία από το Χάρβαρντ και ένα από το Στάφορντ, από κάποιον (σ.σ. Τσίπρα) που ξόδεψε δέκα χρόνια για να πάρει το πτυχίο του από το Πολυτεχνείο, διότι περνούσε το χρόνο του κάνοντας διαδηλώσεις». Και ύστερα επανέλαβε το σύνηθες υβρεολόγιο χαρακτηρισμών, εναντίον του Πρωθυπουργού της χώρας του.

Βεβαίως πολλά θα είχε κανείς να σχολιάσει στα σοβαρά για τα λεγόμενα του Κ. Μητσοτάκη. Αλλά γιατί σε τέτοιες δύσκολες μέρες να χάνουμε ευκαιρίες φαιδρύνσεως όταν μάλιστα σου προσφέρονται με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα και οικειοθελώς στο πιάτο; Τώρα θα μου πεις ότι μπορούμε να γελάμε και χωρίς τον αρχηγό της ΝΔ. Πράγματι μπορούμε. Αλλά γιατί να το διακινδυνεύσουμε;