Η νεολιθική νυχτωδία των τεράτων

«Μπορείς όμως να κόψεις ένα τριαντάφυλλο απ’ τη λέξη τριανταφυλλιά;» αναρωτιόταν ο Νίκος Καρούζος στο αριστουργηματικό του ποίημα «Νεολιθική Νυχτωδια στην Κρονστάνδη», ένα πραγματικό θρηνητικό θρίαμβο της ποίησης για την τραγωδία και το αντιφατικό μεγαλείο της ιστορίας, δηλαδή την τραγωδία και το αντιφατικό μεγαλείο της ανθρώπινης κατάστασης. Και λίγο παρακάτω ο μεγάλος αυτός ποιητής μας, έδινε την απάντηση με τον ιδιοφυή τρόπο του, που άφηνε το ερώτημα να πλανάται ως εκκρεμής ελπίδα, αλλά και σπάθη: «Αχ καημένε, τα τσιγάρα μονάχα να δύνασαι ν’ αριθμήσεις, όχι το κάπνισμα».

Ιδού λοιπόν σ’ αυτές τις ανείπωτα δύσκολες μέρες που περνάμε πως για μια ακόμα φορά το ποίημα παρουσιάζεται ως επιχείρημα που φτάνει στον πυρήνα των πραγμάτων. Όχι για να δώσει την έτοιμη λύση, την μασημένη τροφή, αλλά για να αναδείξει το τραύμα της αδυναμίας, το θνητό της αθανασίας, το πεπερασμένο των αριθμήσεων μπροστά στο αναρίθμητο του αριθμού, μπροστά στο ακαταμέτρητο της άπειρης ζώσας ύλης.

Ιδού το ποίημα που σε μέρες επαπειλούμενης πάνδημης συμφοράς εμφανίζεται ως επιχείρημα που παραμερίζει συφοριασμένες δηλώσεις αγριότητας για να φωτίσει εκθαμβωτικά το μέγα λάθος στο οποίο στηρίζεται όλη η σημερινή απάνθρωπη λογική που έχει επιβάλει η βαρβαρότητα του παγκόσμιου (και καθ’ ημάς) συστήματος οικονομίας. Το οποίο βεβαίως στηρίζεται μόνο στα μετρήσιμα μεγέθη σε μια απόλυτη στρέβλωση του οικονομείν. Και ας δίδασκε με πάθος ο λαμπρός Τζον Ντιούι πως «σκοπός της οικονομίας δεν είναι η παραγωγή εμπορευμάτων, αλλά η παραγωγή ελεύθερων ανθρώπων». Ακριβής σαν ποιητής ο μέγας παιδαγωγός.

Διότι ναι! Ποιος μπορεί να αριθμήσει την ελευθερία; Ποιος μπορεί να αριθμήσει την αγωνία των ανθρώπων όταν την χάνουν από μύριες όσες τραγωδίες. Μπορείς ν’ αριθμήσεις τους πρόσφυγες, όχι όμως τον τρόμο. Μπορείς ν’ αριθμήσεις τους πεινασμένους, όχι όμως την πείνα. Μπορείς ν’ αριθμήσεις του αποθηριωμένους φασίστες, όχι όμως τον φασισμό. Και τόσα, μα τόσα άλλα.

Ήρθε ένας ιός, η αιχμή ενός θανατηφόρου βέλους δηλαδή (ιός είναι η αιχμή του βέλους), για να καταδείξει την τραγική αθλιότητα και το πελώριο ψεύδος των αριθμήσεων που ταλανίζουν την ζωή πάνω στον πλανήτη. Όλη την ζωή, όχι τον αριθμό των πληθυσμών. Γιατί βέβαια μπορείς ν’ αριθμήσεις τους αρρώστους και τους νεκρούς, αλλά όχι τον θάνατο. Τους γιατρούς, το προσωπικό, τα υλικά, τα κτίρια, τα λεφτά που χρειάζονται, αλλά όχι και την υγεία. Ούτε το δικαίωμα στην υγεία επομένως, αλλά και στα άλλα θεμελιώδη δικαιώματα που γεννηθήκαμε για να ζήσουμε μ’ αυτά κι όχι για να τα αρπάζουν και να τα πωλούν οι άθλιοι, οι ολίγιστοι και οι γελοίοι. Ένα ιός που σκοπεύει ευθύβολα τους πάντες δείχνει την παράκρουση των αριθμήσεων, την τερατώδη στρεβλότητα των αριθμών, που επικαλούνται αυτοί οι συφοριασμένοι της παγκόσμιας εκατόμβης. Οι φριχτοί εκατόγχειρες του κέρδους.

Δεν υπάρχει (λέει ο ιός την στιγμή που σκοτώνει) άλλο κέρδος εκτός από τον άνθρωπο. Αυτό είναι το σκοτεινό ποίημα (αλλά και το απολύτως ακριβές) που φέρνει μπροστά στα μάτια μας η κατασπατάληση, επί έτη και έτη, των αθώων από τους αριθμομνήμονες του καθολικού εγκλήματος. Είναι σκληρό ποίημα, αλλά ποιός είπε ότι η ποίηση προσφέρεται για γλυκασμούς.

Ακριβώς επειδή μήτε την ποίηση  μπορείς να την αριθμήσεις. Όπως δεν μπορείς να χορτάσεις έναν πεινασμένο με τη λέξη ψωμί. Μπορείς όμως να κάνεις χιλιάδες άλλα πράγματα έχοντας συνειδητοποιήσει αυτό που λέει ο Γιάννης Ρίτσος: «Ο ουρανός αρχίζει από το ψωμί». Μπορεί να είναι ανέφικτο να πάρεις όλους του ικέτες στο σπίτι σου, (αν και στο σπίτι μας βρίσκονται) όπως ουρλιάζουν τα ενεργούμενα των φασιστικών αριθμήσεων, μπορείς όμως να πεις μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο «Πάρε τη λέξη μου, δώσε μου το χέρι σου». Το χέρι που δεν μπορούμε σήμερα να δώσουμε γιατί καραδοκεί ο θάνατος. Όμως αυτό ακριβώς είναι η κόλαση. Μια ζωή χωρίς αγγίγματα. Μια ζωή χωρίς χειρονομημένες λέξεις. Η ζωή χωρίς τον αναρίθμητο Άλλο. Αυτή είναι η νεολιθική νυχτωδία που απεργάζονται τα τέρατα για μας.