Βιβλίο: Ελένη Πριοβόλου, «Το δέντρο με τις φωλιές»

 Ματωμένα φραουλοχώραφα, μετανάστες εργάτες, μαύρη εργασία και άγρια εκμετάλλευση, πατριαρχία και συναισθηματική κακοποίηση, ρατσισμός, επιθέσεις της ελληνικής Κου Κλουξ Κλαν, αγορασμένες ψήφοι για τους «δικούς» πολιτικούς, «λαδωμένες» αρχές, οικογενειακά δράματα, όλες οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας του 21ου αιώνα, αλλά και η πρόταση-ελπίδα για την καλλιέργεια της αγάπης και τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τη φύση και τη φύση του, διατρέχουν με ενδιαφέροντα τρόπο το νέο βιβλίο της Ελένης Πριοβόλου «Το δέντρο με τις φωλιές» (εκδόσεις Καστανιώτη).   

Μια γυναίκα, θύμα κακοποίησης στο πατρικό της σπίτι, καταφεύγει στη φύση, καλλιεργώντας λουλούδια. Ζει απ’ αυτά. Εκεί συναντά «Εκείνους», εκείνα τα περίεργα πλάσματα που ήρθαν απ’ αλλού και συνιστούν πηγή φόβου για τους ντόπιους. «Ξένη» καθώς είναι και η ίδια, δεν φοβάται την ξενότητα. Το ξένο την κατοικεί από τότε που έφυγε από το πατρικό της σπίτι, από τότε που ναυάγησε κάθε προσπάθεια για συναίνεση και συμπάθεια. Γι’ αυτό η ξενότητα είναι μέρος της ταυτότητάς της. Δεν φοβάται, δεν μισεί, όπως οι άλλοι, αντίθετα αγαπά.

Πώς όμως μπορούμε υπ’ αυτές τις συνθήκες να αγαπήσουμε τους Άλλους, αντί να καταφύγουμε στο μίσος;  

Αρκεί να γίνουμε φυσικοί και να «μεταλάβουμε» το τραύμα του άλλου, απαντά η Πριοβόλου.. Η πρώτη ουσιαστική επικοινωνία με τον ροχίνγκια Νιζάμ γίνεται με τις… λαλιές των πουλιών. Ακολουθεί μέσα στο γυάλινο σπίτι των λουλουδιών, η τελετουργική «μεταλαβιά» της ιστορίας της τραυματικής ζωής «Εκείνων». Εκεί συντελείται  κυριολεκτικά ένα συμπόσιο όπου λαμβάνει χώρα η ουτοπία των ξένων, η συνάντηση, η φιλοξενία, ο στιγμιαίος κοσμοπολιτισμός. Μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία της μετάληψης της ιστορίας του ξένου, αυτός αναγνωρίζεται και μαζί αναγνωρίζουμε την δική μας αποξένωση, ότι τελικά δεν είμαστε μία ταυτότητα, αλλά ένα «καλειδοσκόπιο ταυτοτήτων».

«…με ‘Εκείνους’ που γίνονται εμείς ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας…», λέει η Μαρία, η ηρωίδα της Πριοβόλου στη μάνα της. Κι «Αν αναγνωρίσω ότι είμαι κι εγώ ξένος, τότε δεν υπάρχουν ξένοι», θα πει και η Τζούλια Κρίστεβα, «Αναγνωρίζοντάς τον (ξένο) μέσα μας, αποφεύγουμε να τον μισήσουμε. Ο ξένος, σύμπτωμα που κατά κύριο λόγο καθιστά προβληματικό, κι ίσως ανέφικτο, το «εμείς»(με τους ξένους), αρχίζει να υπάρχει όταν αναδύεται η συνείδηση της διαφοράς μου, και ολοκληρώνεται όταν αναγνωρίζουμε ότι όλοι μας είμαστε ξένοι...»*.

Έτσι, αντί να πεθάνουμε από μίσος για τους άλλους, μπορούμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, ν’ αγαπηθούμε. Μέσα από αυτή τη διαδικασία της γνώσης και της κατανόησης θα επισυμβεί και η συμφιλίωση της Μαρίας με τη μάνα-κόλαση και το μίσος της θα μεταλλαχθεί σε αγάπη.  

 Η τοποθέτηση της Πριοβόλου για τα μεγάλα προβλήματα του καιρού: τη φτώχεια, τη μετανάστευση, το ρατσισμό, την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, την κλιματική κρίση, δικαιώνει τον Έντουαρντ Σαΐντ που έλεγε ότι ο ρόλος του διανοούμενου σήμερα είναι να ανοίγει το δρόμο για «μια νέα ευαισθησία» απέναντι στη θέση των υποτιμημένων, των λησμονημένων και των αφανών….

Αξίζει να διαβάσετε αυτό το βιβλίο.

*Ξένοι μέσα στον εαυτό μας, Scripta