Αγκινάρες, Μακεδονία και ρατσισμός

Όταν γεννιόμαστε είμαστε προφανώς γυμνοί. Όχι μόνο στο σώμα, αλλά και στο μυαλό. Η μόνη μας προίκα είναι το DNA και οι εγγραφές του, εγγραφές από το παρελθόν και από το περιβάλλον, τίποτα όμως για το οποίο το νεογέννητο μπορεί να φταίει ή να έχει συνεισφέρει θετικά ή αρνητικά. Δεν τα επιλέγει. Άλλοι του τα εμφύτευσαν.

Με την πρώτη ανάσα μας, αρχίζουμε σε αλλεπάλληλα στρώματα να οχυρωνόμαστε έναντι του περιβάλλοντος. Για το σώμα μας, με εσώρουχα, ρούχα και παλτά. Για την συνείδηση της ύπαρξής μας (το είναι μας; την ψυχή μας; πέστε το όπως θέλετε), η ‘οχύρωση’ αρχίζει να μοιάζει με τα αλλεπάλληλα φύλλα της αγκινάρας. Ξεκινάμε από το εσώρουχο, ένα συμπαγές αδιαίρετο και αυθαίρετο σύνολο (“άνθρωπος, λευκής φυλής, έλληνας το γένος και χριστιανός ορθόδοξος το θρήσκευμα”) και συνεχίζουμε την οχύρωση αναπτύσσοντας δεξιότητες επιβίωσης, μαθαίνουμε γράμματα και τέχνες.

Κατοχυρώνουμε την Γνώση αυτή με απολυτήρια από το σχολείο, σεμινάρια, πιστοποιητικά, διπλώματα, πτυχία και μεταπτυχιακούς τίτλους. Ομορφαίνουμε και υγιαίνουμε κάνοντας γυμναστική, lifting και παίρνοντας πρωτεΐνες. Ταξιδεύουμε σε όλο τον κόσμο, κοιμόμαστε σε μαλακά στρώματα, κάνουμε shopping therapy και αγοράζουμε balsamico, απορώντας με τον εαυτό μας, πως τόσα χρόνια στο χωριό ζούσαμε χωρίς αυτό. Σαν επίστρωμα, πολλοί από εμάς καλλιεργούμε την έμφυτη αλλά και θρέφουμε την επίκτητη Παιδεία, εκείνη που αντλούμε παράλληλα με την Γνώση, από το σπίτι, το φιλικό περιβάλλον, το σχολείο, το Πανεπιστήμιο και την Κοινωνία: Ενσυναίσθηση, Σεβασμό, Αξιοπρέπεια, Ευρύτητα Πνεύματος, Αλληλεγγύη, Τιμιότητα, Ισότητα, Σεμνότητα και πολλά άλλα.

Η ζωή συχνά παίζει όμως άσχημα παιγνίδια στους ανθρώπους–αγκινάρες, αδρανοποιώντας και αχρηστεύοντας ορισμένα φύλλα, εκθέτοντας σε κίνδυνο την ύπαρξή μας. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η οικονομική κρίση, τα μνημόνια, οι πόλεμοι, οι τριγμοί του κοινωνικού οικοδομήματος κτυπούν πρώτα απ’ όλα την Γνώση, απ’ όπου αρχίζει και το ξεφλούδισμα: Είτε η γνώση μας δεν ανταποκρίνεται πλέον στις ανάγκες της αγοράς, είτε ολόκληρος ο κλάδος μας είναι τεχνολογικά παρωχημένος, είτε τα καλόπαιδα της Wall Street αποφάσισαν ότι η χώρα μας έχει ακριβά μεροκάματα, είτε οι δανειστές θέλουν να μας κλείσουν ως ανταγωνιστές, το γεγονός είναι ότι κάποιοι βρίσκονται στο κενό με τα πτυχία κορνίζα και την τεχνογνωσία τους στα αζήτητα.

Η εργασιακή κατάρρευση, οδηγεί στην οικονομική-κοινωνική ψυχική αποδόμηση: μείωση των πρωτεϊνών, όχι πετρέλαιο θέρμανσης, αυτοκίνητο, ταξίδια, ρούχα. Ντροπή, άγχος, ζήλια, θυμός, απελπισία, ευαλωσία σε ασθένειες και τάσεις αυτοκτονίας. Η αγκινάρα έχει χάσει βασικά φύλλα προστασίας και το περιβάλλον έχει χειμωνιάσει υπερβολικά.

Όσοι είναι προνοητικοί και έχουν φτιάξει χοντρά πανωφόρια Παιδείας, μην σας πάει το μυαλό ότι ψάχνουν την ανοσία για να αντιμετωπίσουν την φτώχεια. Δεν είναι λύση γι’ αυτούς ο μαζοχισμός και η ανοχή. Αντίθετα τα μετουσιώνουν σε κατανόηση των φαινομένων, σωστή επιλογή εχθρών, υπαιτίων, φίλων και συμμάχων. Οι άνθρωποι αυτοί έχοντας εξ’ αρχής ποιοτικά κριτήρια επιλογής αγαθών, στόχων και ονείρων, υποφέρουν από τα μνημόνια λιγότερο από τους υπόλοιπους, η έκπληξη και ο πανικός δεν τους τραυματίζουν σοβαρά.

Οι μη-προνοητικοί όμως, με βραχυκυκλωμένη ή και ανύπαρκτη Γνώση και εντελώς απούσα την Παιδεία μένουν τελικά με τα …εσώρουχα. Με αυτά πρέπει να προστατευτούν από τον βαρύ φυσικό και κοινωνικό χειμώνα. Τι κάνουν; Υπερτονίζουν στο φτωχό τους το μυαλό (με αυθυποβολή, με ψέμματα, με άγνοια και ρατσισμό) την υποτιθέμενη υπεραξία του εσώρουχου που τους έμεινε και διαλαλούν ότι είναι το καλύτερο βρακί στον κόσμο, καλύτερο και από τα καλύτερα παλτά των άλλων: Αποκαλούν ισλαμοπιθίκια τους μουσουλμάνους πρόσφυγες γιατί εκείνοι είναι άνθρωποι και χριστιανοί. Μιλούν για λευκό πολιτισμό γιατί τους βρωμάει η “μαυρίλα της Ομόνοιας” (Αμβρόσιος Θεσσαλονίκης). Πάνε ουρλιάζοντας στο συλλαλητήριο (σκεπάζοντας την αγνή αλλά και ανημέρωτη φωνή πολλών χιλιάδων απλών ανθρώπων) γιατί ολόκληρη η περιοχή της Μακεδονίας είναι ελληνική και η θέση των Σκοπιανών είναι στον πάτο της θάλασσας.

Μην αναρωτιέστε γιατί αυτοί οι ‘άνθρωποι’ είναι σκυλιά ανήμερα μόνο όταν κινδυνεύουν τα κατάσαρκα φύλλα στην αγκινάρα τους, τα εσώρουχα. Μην αναρωτιέστε γιατί δεν θα τους δείτε ποτέ να ‘σκυλιάζουν’ όταν τα πτυχία υποβιβάζονται, όταν οι άνεργοι ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, όταν μαζί με αυτούς, οι φτωχοί είναι πλέον το 35% του πληθυσμού στην χώρα μας, όταν τα αφεντικά έχουν μεταφέρει όλη την παραγωγή στο κομμάτι της Μακεδονίας που δεν μας ανήκει (γιατί εκεί οι δούλοι πληρώνονται ακόμη λιγότερο απ’ ότι εδώ). Η απάντηση είναι εξαιρετικά απλή και την ξέρει και η πιο απλή νοικοκυρά. Στους ανθρώπους και στις αγκινάρες, όταν λείπει το εξώτατο στρώμα, η Παιδεία στους πρώτους και τα σκληρά εξωτερικά φύλλα στα δεύτερα, η ψίχα και τα υπόλοιπα μαραίνονται και σαπίζουν…

 *Ο Κώστας Κάππας είναι καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Ακτινοφυσικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας και του Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας