«Όλος ο κόσμος μια σκηνή...»

Η ζωή, όπως το θέατρο, είναι ουσιαστικά μια μυθοπλασία, μια σκηνή και εμείς οι ηθοποιοί, έλεγε ο Σαίξπηρ, αναγνωρίζοντας πιθανώς ότι η ζωή παραπέμπει αυτόματα σε μια επινοημένη ιστορία, όπως κάθε έργο αφηγείται μια ιστορία φαντασίας. Έτσι, βλέπει το νόημα της ζωής να είναι σαν το νόημα ενός παιχνιδιού με θεατρικό συγγραφέα, σκηνή, ηθοποιούς,  κοινό και θέατρο. Αυτό το αίσθημα - ότι η ζωή μας είναι απατηλή, και ότι η μυθοπλασία και η πραγματικότητα είναι αλληλένδετες - θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αποτελεί την κεντρική φιλοσοφία του.

Αυτό προκύπτει από τη δυσκολία διάκρισης των ονείρων από την πραγματικότητα ή της ψευδαίσθησης από την πραγματικότητα, όπως γίνεται αντιληπτό σε πολλά από τα έργα του, από το διφορούμενο φάντασμα στον Άμλετ μέχρι το As You Like It. Αντιμετωπίζουμε τη ζωή σαν ένα θεατρικό παιχνίδι στο οποίο παίζουμε διαφορετικούς ρόλους ο καθένας για να κάνει εντύπωση σε ένα διαφορετικό κοινό: «Όλος ο κόσμος μια σκηνή, και όλοι οι άντρες και οι γυναίκες απλώς παίκτες που έχουν τις εξόδους και τις εισόδους τους».

Δεν είναι ότι το θέατρο είναι παρόμοιο με τη ζωή μας, αλλά μάλλον η ζωή μας είναι παρόμοια με το θέατρο. Για τον Σαίξπηρ, η ίδια η ζωή είναι ένα είδος ψεύδους.

Ο Λουί Αλτουσέρ έλεγε ότι η έννοια του φυσικού εαυτού είναι μια αστική αυταπάτη και η φύση του ανθρώπου  εγγενώς ιδεολογική, εννοώντας την  ιδεολογία ως τη φανταστική σχέση του ατόμου με τις πραγματικές συνθήκες ύπαρξής του.

Στο βιβλίο του «Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο» ο Μαρσέλ Προυστ επιστρατεύει τη μνήμη. Αυτό που συνιστά τη γοητεία, τη δύναμη και την ουσία του έργου του είναι η κουλτούρα της μνήμης. Η πρώτη  ανάγκη του καλλιτέχνη είναι να κατακτήσει τον κόσμο με την ηρακλείτεια έννοια, να αδράξει τη στιγμή. Η δεύτερη είναι η επιθυμία να αναδιαμορφώσει την πραγματικότητα με τη βοήθεια της τέχνης, να δημιουργήσει ένα νέο κόσμο. Και μέσα από τη αναδημιουργία, ξαναζεί. Η ζώσα εμπειρία ολοκληρώνεται με την αφήγησή της, την αναπαράστασή της. Έτσι επέρχεται η «Κάθαρσις» και η ίαση όλων των πληγών και των απογοητεύσεων που έχει προκαλέσει η πραγματική ιστορία. Γι' αυτό ζωή και τέχνη αλληλοσυνδέονται ισχυρά...