Ένα παγκόσμιο οικολογικό κίνημα απέναντι στις COP...

Χρόνο με το χρόνο, το φαινόμενο του θερμοκηπίου ενισχύεται. «Το επίπεδο του ατμοσφαιρικού CO 2 αναμένεται να φτάσει κατά μέσο όρο τα 419,3 ppm [μέρη ανά εκατομμύριο] το 2023, ή 51% περισσότερα από τα προβιομηχανικά επίπεδα» γράφει η εφημερίδα Le Monde. Οι εκπομπές από άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο συνεχίζουν να αυξάνονται, προειδοποιεί η συλλογική μελέτη με τίτλο Global Carbon Project. Αυξάνονται έντονα στην Κίνα, τη μεγαλύτερη πηγή ρύπων στον κόσμο, ενώ μειώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Η Κίνα λοιπόν φταίει; Αστειότητες και εμπαιγμός. Οι μελέτες κάνουν σωστές διαπιστώσεις, αλλά στα αίτια «στραβώνουν». Κατά την άποψή τους για το πρόβλημα ευθύνεται η «κακή» Κίνα, ενώ οι «καλές» ΗΠΑ και Ευρώπη μειώνουν τους ρύπους. Λογική συνεπαγωγή της αντίληψης αυτής είναι ότι η απάντηση στους λύση συνιστά η «πράσινη ανάπτυξη» (Ανεμογεννήτριες και άλλες ΑΠΕ, ηλεκτρικά αυτοκίνητα κ.ά.), που προωθεί η Δύση.

Αλλά «πράσινη ανάπτυξη» δεν είναι η απάντηση στην οικολογική καταστροφή, αντίθετα θα εξαλείψει το εναπομείναν «πράσινο» και εντέλει τη ζωή στον πλανήτη. Η ρύπανση, η αποψίλωση των δασών ή η υπεραλίευση αποτελούν μέρος της κλιματικής κρίσης, και οφείλονται στην οικονομική υπερεκμετάλλευση, εξηγεί ο George Monbiot (The Guardian).

Η φύση είναι ενιαία και τα οικοσυστήματα δέχονται επίθεση από παντού ταυτόχρονα και όλες οι πηγές στρες λειτουργούν αθροιστικά. Όταν τα τροπικά δάση κατακερματίζονται από την κοπή ξυλείας και την εκτροφή βοοειδών, ή καταστρέφονται από εισαγόμενες ασθένειες των δέντρων, τότε γίνονται πιο ευάλωτα στις ξηρασίες και τις πυρκαγιές που προκαλούνται από την κλιματική κρίση. Κι όλα αυτά έχουν μια κοινή αιτία: τον τεράστιο όγκο της οικονομικής δραστηριότητας. Κάνουμε πάρα πολλά σχεδόν τα πάντα και τα ζωντανά συστήματα του κόσμου δεν μπορούν να το αντέξουν. Αλλά η αποτυχία μας να δούμε το σύνολο μάς οδηγεί στο να μην αντιμετωπίζουμε την κρίση συστηματικά και αποτελεσματικά. Κοιτάξτε τα υλικά που απαιτούνται για την ηλεκτρονική επανάσταση που υποτίθεται ότι θα μας σώσει από την κλιματική κατάρρευση. Η εξόρυξη και η επεξεργασία των ορυκτών που απαιτούνται για μαγνήτες και μπαταρίες δημιουργούν απόβλητα στους βιότοπους και προκαλούν νέες κρίσεις ρύπανσης. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν την κλιματική κρίση ως δικαιολογία για την εξαγωγή ορυκτών από τον πυθμένα του ωκεανού, πολύ πριν να έχουμε ιδέα για τις επιπτώσεις...

Είναι αδύνατο λοιπόν να διατηρηθεί το επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να καταστραφεί το περιβάλλον, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να επιλέξουμε τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.

Παντού, οι κυβερνήσεις και οι πολυεθνικές επιδιώκουν να αυξήσουν την οικονομική δραστηριότητα. Και το καπιταλιστικό μοντέλο δεν επιτρέπει την ανάσχεση. Η στάση και πολύ περισσότερο η μείωση της δραστηριότητας σημαίνει επιχειρηματικό «θάνατο».

Δεν υπάρχει καμία ελπίδα όμως να βγούμε από αυτήν την κρίση πλήρους φάσματος αν δεν μειώσουμε δραματικά την οικονομική δραστηριότητα. Και μια τέτοια μείωση της παραγωγής, δηλαδή ένας «περιορισμένος κόσμος» όπου κάνουμε «λιγότερα» τα πάντα, δεν μπορεί να αντέξει τους πλούσιους. Πρέπει συνεπώς να αλλάξει τόσο το παραγωγικό όσο και το κοινωνικό μοντέλο αλλά και να αναπτυχθεί μια νέα περιβαλλοντική ηθική. Αυτό όμως συνιστά βλασφημία για το κατεστημένο.

Γι’ αυτό μια νέα περιβαλλοντική δυστοπία  κι ένας νέος κοινωνικός μεσαίωνας είναι ante portas με πρόσχημα τον «πράσινο» και τον «ψηφιακό» καπιταλισμό. 

Γι' αυτό η οικολογία και η κοινωνική δικαιοσύνη συνδέονται πλέον στενά και αποτελούν τα βασικά στοιχεία ενός παγκόσμιου αντι-καπιταλιστικού κινήματος «αποανάπτυξης» που θα είναι ικανό να επιβάλει, εδώ και τώρα, ένα πρόγραμμα προστασίας της φύσης και της ζωής. 

Προς τούτο απαιτείται η ανάπτυξη ενός παγκόσμιου κινήματος της διευρυμένης πολιτικής και κοινωνικής οικολογίας, που θα περιλαμβάνει και την ανάπτυξη μιας νέας σχέσης του ανθρώπου με τη φύση. Αυτό σημαίνει μια νέα φιλοσοφία και στάση ζωής, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος δεν θα είναι εκτός της φύσης, αλλά εντός της φύσης, έτσι ώστε να αντιλαμβάνεται ότι οι πληγές που επιφέρει σ’ αυτή, είναι κυριολεκτικά τραύματα πάνω στο δικό του «σώμα»… 

*Φωτογραφία, ανεμογεννήτριες στον Παρνασσό