Χώρα των άσκοπων βημάτων

Πάντα με ενθουσίαζε η γλώσσα των επιστημών. Γιατί στην ανάγκη τους να περιγράψουν ή να ορίσουν με ακρίβεια κάτι (γεγονός, κατασκευή, ασθένεια κλπ) κατέληγαν σε διατυπώσεις βγαλμένες από τα σπλάχνα του ποιητικού φαινομένου. Άλλωστε η ποίηση πρωτίστως είναι η Τέχνη της ακρίβειας. Μια τέτοια διατύπωση, η ανάγκη της ακρίβειας δηλαδή, έδωσε τον τίτλο στην έξοχη ποιητική σύνθεση της Λένιας Ζαφειροπούλου που είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πόλις το 2019: «Αίθουσα των χαμένων βημάτων», με επεξηγηματικό υπότιτλο «26 ασκεπείς λυγμοί».

Όπως εξηγεί η ποιήτρια στις σημειώσεις του βιβλίου, ο τίτλος «είναι αρχιτεκτονικός όρος και σημαίνει τη μεγάλη αίθουσα αναμονής ενός δημόσιου κτιρίου, συνήθως σιδηροδρομικού σταθμού ή δικαστικού μεγάρου». Συμπληρώνει μάλιστα ότι τον όρο αυτό τον συνάντησε πρώτη φορά στην αρχή του μυθιστορήματος του W.G. Sebald, «Austerlitz».

Μένεις έκθαμβος αν φαντασθείς τα άσκοπα, κουρασμένα, νευρικά, ανυπόμονα βήματα πλήθους ανθρώπων – ο καθένας κι ένας ολόκληρος κόσμος, μια παγκόσμια Ιστορία τρόπον τινά – καθώς εκείνη ακριβώς τη στιγμή μοιάζουν να μην έρχονται, από πουθενά, να μην πηγαίνουν πουθενά, σ’ ένα χρόνο που θα μπορούσε να είναι πριν από 1000 χρόνια ή μετά από 1000, έτσι καθώς βηματίζουν άσκοπα περιμένοντας να έρθει ή να φύγει κάποιο τραίνο, ν’ αρχίσει μια δίκη, να τελειώσει ένας έρωτας, να σταματήσει ένα πόλεμος…

Να σταματήσει ένας πόλεμος! Iδού η μεγάλη επαλήθευση της ποίησης! Ιδού η αλήθευση του ανθρώπινου όντος όταν διεκδικεί και διατυπώνει και βροντοφωνάζει το ποιητικό αίτημα της ύπαρξης: την ίδια τη ζωή.

Είναι συγκλονιστική στιγμή της ανθρωπότητας λοιπόν, το πλήθος που γέμισε την χαώδη «αίθουσα των χαμένων βημάτων» στον κεντρικό σταθμό της Νέας Υόρκης Grant Central. Είναι ανατριχιαστικά ακριβής η πράξη του πλήθους να πάρει τους «ασκεπείς λυγμούς» της Παλαιστίνης και να τους κάνει κραυγή ειρήνης για το σταμάτημα των βομβαρδισμών στη Γάζα.

Και είναι πανανθρώπινου εύρους ενέργεια γιατί διοργανώθηκε από την Εβραϊκή οργάνωση «Εβραϊκή φωνή για την Ειρήνη – Πόλη της Ν. Υόρκης». Και δεν ήταν μια αίθουσα χαμένων βημάτων. Ήταν ο βηματισμός μιας ανθρωπότητας που ξέρει από έρχεται και που θέλει να πάει. «Θρηνείτε τους νεκρούς, αγωνιστείτε σαν τον διάβολο για τους ζωντανούς» έγραφε ένα πανό. «Όχι στον Όνομά μας» και «Εκεχειρία Τώρα» τα συνθήματα που κυριάρχησαν.

Και βέβαια είναι πράξη απέραντου μεγαλείου το γεγονός ότι τη διαμαρτυρία ξεκίνησαν Ραβίνοι ανάβοντας κεριά για το Σάββατο και απαγγέλλοντας το Καντίς, την εβραϊκή προσευχή για τους νεκρούς. Είναι 7326 άνθρωποι οι περισσότεροι άμαχοι (ανάμεσά τους 3000 παιδιά) μέχρι στιγμής και άλλοι 1400 κυρίως άμαχοι από την επίθεση της Χαμάς. «Δεν μπορούμε να μας επιτρέψουμε να αναπαυτούμε, όσο γίνεται μια γενοκτονία στον όνομά μας» δήλωσε η ραβίνος Μέι Γε.

Την ίδια στιγμή στον ΟΗΕ η Ελλάδα βάδιζε ασκόπως χωρίς να θυμάται από πού έρχεται (μέρα που είναι!), χωρίς να ξέρει που πηγαίνει. Απείχε ντροπιαστικά από το ψήφισμα του ΟΗΕ για άμεση εκεχειρία, το οποίο υπερψήφισαν 120 χώρες. Η Ελλάδα του επαγγελματικού πατριωτισμού και του προσοδοφόρου πατριδεμπόριου βημάτιζε ασκόπως, στην αχανή και σκοτεινή αίθουσα ενός άδηλου μέλλοντος.

Αυτό είναι που θέλουμε να είμαστε; Μια χώρα των χαμένων βημάτων; Ή μήπως είμαστε ήδη;