Η ταπεινότητα ν' ακούς...

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 11.04.21 ]

«Ο πρόεδρος δεν χρειάζεται να ξέρει τα πάντα. Αλλά πρέπει να έχει την ταπεινότητα να συμβουλεύεται ανθρώπους που γνωρίζουν καλύτερα από αυτόν…». Λόγια του Ινάσιο Λούλα, του πρώην προέδρου της Βραζιλίας, στο DER SPIEGEL

Ο Λούλα φυλακίσθηκε με ψεύτικες κατηγορίες, οι οποίες στη συνέχεια κατέπεσαν. Αλλά έμεινε δύο χρόνια στη φυλακή, του αφαιρέθηκαν τα πολιτικά δικαιώματα και η δυνατότητα να αντιπαρατεθεί στον Μπολσονάρου, που έτσι βρήκε το δρόμο ανοιχτό προκειμένου να καταλάβει την εξουσία. Για να συμβεί αυτό χρειάστηκε η συνέργεια των «αφεντικών», μερίδας της δικαιοσύνης, των μέσων ενημέρωσης και ενός ψυχοπαθούς νάρκισσου, ενός ακροδεξιού πολιτικού που παρουσιάστηκε ως μη πολιτικός, σπέρνοντας μίσος. Ο ναρκισσισμός του Μπολσονάρου, η έλλειψη ταπεινότητας, η αδυναμία του να «ακούσει», η υποτίμηση της πανδημίας, η περιφρόνηση της μάσκας, οδήγησε στο θάνατο εκατοντάδες χιλιάδες Βραζιλιάνους, προκαλώντας μια πραγματική γενοκτονία. Μια γενοκτονία λόγω της ακραίας ιδεοληψίας και του αισθήματος μεγαλείου που σαν μελισσόκερο έκλεισε ερμητικά τα αυτιά του ακροδεξιού πολιτικού. Ο Μπολσονάρου, όπως και ο φίλος του Ντόναλντ Τραμπ, θεωρούσε τον εαυτό του (μέχρι πρόσφατα) «ειδικό» και μοναδικό. Η κυβέρνησή του απαρτίζεται από «Άριστους»(αν σας θυμίζει κάτι, σωστά σας θυμίζει), έχουν «κλας», γεννήθηκαν πλούσιοι, πήγαν στα καλύτερα σχολεία…

Η έλλειψη ενσυναίσθησης είναι βασικό σύμπτωμα του ναρκισσισμού, καθώς ο νάρκισσος αδυνατεί να μπει στη θέση των άλλων και να τους καταλάβει. Αυτός είναι το μέτρο για όλα. Και ασφαλώς περιφρονεί όλους εκείνους που αρνούνται να του πλέξουν το εγκώμιο, να τον δοξάσουν. «Δεν μπορεί να παραδεχθεί ότι έκανε λάθος». Όπως κάθε παθολογικός νάρκισσος με εύθραυστη αυτοεκτίμηση είναι απόλυτα αρνητικός στην κριτική. Κάθε κριτική, πραγματική ή φανταστική, αντιμετωπίζεται ως μία απόρριψη. Λέει «ό,τι νάναι» προκειμένου να δικαιολογηθεί. Κλείνεται μέσα στα ψεύδη και ρίχνει την ευθύνη στους άλλους. Μεταμφιέζει συνεχώς την πραγματικότητα και φτάνει στο σημείο να πείθεται και ο ίδιος ότι αυτό που λέει είναι αλήθεια ή ότι τουλάχιστον θα όφειλε να είναι.

Στον κόσμο των νάρκισσων οι κοινωνικοί κανόνες είναι επικεντρωμένοι στο "φαίνεσθαι". Γι’ αυτό εδώ διευκολύνεται η συκοφαντία και οι απάτες. Ο καθένας καλείται να κάνει την αυτοπροώθησή του, ακόμα και σε βάρος του άλλου, «σκοτώνοντάς» τον συμβολικά, δολοφονώντας τον χαρακτήρα του, την εικόνα του. Ενίοτε –όταν ο ναρκισσισμός υπερβαίνει ένα ορισμένο επίπεδο και γίνεται ψυχοπαθογενής- και πραγματικά.

Απέναντι σ’ αυτούς τους πολιτικούς και την κουλτούρα του άκρατου ατομικισμού και του παθολογικού ναρκισσισμού, η απάντηση είναι η κουλτούρα της συλλογικότητας, του μοιράσματος και της αλληλεγγύης. Είναι η ταπεινότητα και η ενσυναίσθηση. Είναι το παράδειγμα του Χοσέ Μουχίκα, του πάμπτωχου προέδρου της Ουρουγουάης, που δεν έπεσε στην παγίδα της εξουσίας και των συμβόλων της. Έμεινε με το ταπεινό φολκς βάγκεν του, ένα φτωχόσπιτο και τα σκυλιά του. Είναι «η ταπεινότητα» που επιτρέπει να ακούς, που λέει και ο Λούλα.