Η διεκδίκηση της ισότητας στη... διαφθορά

«Οι τσάντες με τα λεφτά» του Δούκα το 2007 και τα «διχίλιαρα» του Μητσοτάκη το 2022, αλλά και τα stage του Γεωργαντά. Η ψήφος ένα ακόμα εμπόρευμα. Η εκλογική διαδικασία ένα παιγνίδι πλειοδοσίας. «Το γυρίσαμε το παιγνίδι», λέει ο πρώην υπουργός,
«εποποιία» απαντά ο νυν.

Το πελατειακό παιχνίδι που εξαχρειώνει τον πολίτη, υποβιβάζει την πολιτική συμμετοχή σε μία κοινή αγοραπωλησία, που καθιστά τη δημοκρατία ένα στημένο παιγνίδι, που διαπαιδαγωγεί την κοινωνία ότι η πολιτική είναι ένα εμπορικό αλισβερίσι και ο πολίτης είναι ένας πελάτης.

 Η ρουσωική θέση «για μία κυβέρνηση του λαού από το λαό για το λαό» είναι μέγας μύθος.  Σήμερα δεν εκλέγει ο λαός αλλά εκείνοι που καταφέρνουν να εξαγοράσουν τα «πακέτα ψήφων» των «κάτω» με τις «γεμάτες τσάντες», με τις λίστες Πέτσα, με τα «διχίλιαρα», με τις δουλειές στο δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.  

Η ελληνική παράδοση συνεχίζεται αδιατάρακτα, ο «ζητιάνος» του Καρκαβίτσα είναι σύμφωνα με τον Φώτο Πολίτη «ο Έλλην πολιτικός, ο Έλλην επιστήμων, ο Έλλην χρηματιστής ή έμπορος…οπισθόβουλος, αεικίνητος, δόλιος, άνθρωπος χωρίς οίκτον, χωρίς ιερόν και όσιον, αδηφάγος και άθλιος…». Η απατεωνιά περιγράφεται ως υψηλού κύρους τέχνη. Ο μεγαλύτερος απατεώνας χαίρει μεγάλης εκτίμησης από την κοινωνία.

Το πελατειακό σύστημα και η διαφθορά νομιμοποιήθηκαν μέσω της «κοινωνίας του ρίσκου», που εισήγαγαν οι εκσυγχρονιστές του Κ. Σημίτη και οι νεοφιλελεύθεροι της ΝΔ. Ο διεφθαρμένος πολιτικός, ο ημι-παράνομος επιχειρηματίας (οι της νόμιμης παρανομίας τύπου Αλ Καπόνε), αλλά και ο βαγαπόντης πολίτης δεν ήταν παρά κάποιοι που αναλαμβάνουν τους «κινδύνους» των ενεργειών τους. Αυτή η αντίληψη εξάλειψε τα ιδεολογικά όρια μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, μεταξύ ηθικότητας και ανηθικότητας. Όλα επιτράπηκαν καθώς βυθίστηκαν στον απόλυτο σχετικισμό. Ένας πορνοβοσκός αποκτά τηλεοπτικά κανάλια, αστυνομική φρουρά, επιδοτήσεις και πρόσβαση στο Μαξίμου.

Οι πελατειακές σχέσεις των συστημικών κομμάτων κινούνται σε διττή κατεύθυνση: με τους «πάνω»(δουλειές και επιδοτήσεις) και με τους «κάτω»( μια θέση στο δημόσιο).  Παρά τις κατά καιρούς δηλώσεις εξάλειψή τους παραμένουν ένας βασικός συστατικός (παρα)θεσμός του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η σχέση πολιτικής και παρα-πολιτικής κατέστη ίδια με τη σχέση μεταξύ της οικονομίας και της παρα-οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο πως κάθε πολιτικός, οικονομικός ή κοινωνικός θεσμός, κάθε νόμος διαθέτει τουλάχιστον ένα εκβλάστωμα, ένα πανωσήκωμα, ένα τουλάχιστον παράθυρο παρανομίας, έναν παραθεσμικό τρόπο λειτουργίας. Και σε μία κοινωνία γενικευμένης διαφθοράς όπου οι κανόνες υπάρχουν για να αθετούνται, νικητής είναι πάντα ο ισχυρότερος. Μόνο που αυτό οι «κάτω» δεν το βλέπουν, καθώς αντιλαμβάνονται την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη ως την ίση συμμετοχή στη… διαφθορά!