Το φοβερό μίσος των ομοίων...

  «Λένε, έγραφε ο Σαραμάγκου, πως μισεί κανείς τον άλλο μόνο όταν μισεί τον εαυτό του, το χειρότερο όμως απ’ όλα τα μίση είναι αυτό που βαραίνει όταν δεν μπορείς ν’ αντέξεις την ομοιότητα του άλλου…».

“Ο άνθρωπος αντίγραφο” του Ζοζέ Σαραμάγκου είναι η συνάντηση με τον άλλο εαυτό. Ο καθηγητής, αυτός που ζει και δεν θυμάται πια γιατί ζει, αυτός που δέχεται ένα φιλικό χτύπημα στον ώμο ως την πλέον ακραία παραβίαση της ελευθερίας του και ως πατερναλισμό, ανακαλύπτει τυχαία τον άλλο του εαυτό, έναν όμοιό του, ένα πανομοιότυπο αντίγραφό του, το διπλό του. Οι δύο όμοιοι εαυτοί συγκρούονται διεκδικώντας ο καθένας την πρωτοτυπία, όπως ο Κάιν από τον Άβελ την πρωτοκαθεδρία. Μόνο που ο πραγματικός εχθρός είναι αλλού, είναι αυτός που απολύει, που ξεσπιτώνει, που ρημάζει, που προσφεύγει στη βία εναντίον όσων αντιστέκονται στη βαρβαρότητα….

*Είχε δίκιο ο Έρικ Χομπσμπάουμ που έκανε τη διάκριση μεταξύ των κινημάτων που «έχουν για στόχο την πραγματική δράση» και των κινημάτων «που έχουν βολευτεί με τη συμβολική δράση» ή την «λεκτική αντιπαράθεση». Γι’ αυτό η Αριστερά κερδίζει στην Λατινική Αμερική, αλλά χάνει στην Ευρώπη. Στην Ευρώπη βολευτήκαμε στη συμβολική δράση, στη δράση του πληκτρολογίου.

«Πραγματική δράση» αναπτύχθηκε μόνο με το κίνημα κατά των πλειστηριασμών, όπου όλοι οι «εαυτοί» ξέχασαν τον ναρκισσισμό των μικρών διαφορών τους και μπήκαν μπροστά ενεργοποιώντας και οργανώνοντας την κοινωνία, όλους τους «από κάτω», καταδεικνύοντας ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός. Το ίδιο συνέβη και με τον αγώνα των καλλιτεχνών…