Το δίλημμα...

 «Από την Αναγέννηση και μετά, δεν μπορούμε πια να σκεφτούμε το σύμπαν ως ένα δομημένο και συνεκτικό όλον», παρατηρούσε ο Κ. Παπαϊωάννου. Η ενότητα του ανθρώπου με τη Φύση από τότε χάνεται. Ο άνθρωπος αποστασιοποιήθηκε από τη φύση για να την εκμεταλλευθεί. Έτσι αποστασιοποιήθηκε κι από τη φύση του. Η ισορροπία και η αρμονία χάθηκαν. Εφεξής, η φύση έγινε αντικείμενο παράστασης, επιστημονικής γνώσης και τεχνικής εκμετάλλευσης. Το είναι του ανθρώπου τίθεται ως υποκείμενο απέναντι στον κόσμο, ο οποίος γίνεται πλέον αντιληπτός ως ένα σύστημα αντικειμένων που είναι ουσιαστικά ξένο προς τον άνθρωπο, «‘’βουβό’’ σε ό,τι αφορά τον ύστατο προορισμό του». Πριν η ύπαρξη δεν ήταν προβληματική: ο άνθρωπος αναγνώριζε τη φυσική του θέση. Τώρα τίθεται πέρα και πάνω από τη φύση και τη φύση του. Η εντροπία αυτή δημιουργεί τις χαοτικές καταστάσεις στη φύση και τις ψυχώσεις στον άνθρωπο. Η φύση αμύνεται, μεταφορικά και κυριολεκτικά, επιτιθέμενη στην γενεσιουργό αιτία της καταστροφής της, τον άνθρωπο.

Είναι αλήθεια πως μετά την αποστασιοποίηση του ανθρώπου από τη Φύση, «ο κόσμος των πραγμάτων και ο κόσμος του πνεύματος εμφανίζονται ως οι δύο πόλοι μιας πραγματικότητας…».  Τότε, η καπιταλιστική επανάσταση, βασισμένη στην ανάπτυξη της  επιστήμης, θα χρειαστεί ένα ορθολογικό και αφηρημένο σχήμα, προκειμένου να συνδέσει τα γεγονότα και να δημιουργήσει το αφήγημά της. Έτσι ιδιοποιήθηκε το θέμα της Αφαίρεσης. Το Χρήμα και ο Ορθός Λόγος θα παραχωρήσουν την κοσμική εξουσία στον άνθρωπο, χάρη στην Αφαίρεση. Έτσι, από ένα συγκεκριμένο προϊόν, όπως επί παραδείγματι το σιτάρι, οδηγούμαστε στην ισχύ του χρηματιστή, που δεν έχει δει ποτέ του ούτε ένα κόκκο σταριού. Το σιτάρι είναι πλέον χρήμα, τα δέντρα του τροπικού δάσους του Αμαζονίου είναι χρήμα, η γη της αποψιλωμένης Αμαζονίας και της Αφρικής είναι χρήμα για τις αγροτοβιομηχανικές καλλιέργειες. Η Φύση παύει να είναι ζωή. Η ζωή είναι Χρήμα.

Σ’ αυτή την περίοδο, οι θεμελιωτές της θετικής επιστήμης από τον απέραντο πλούτο του υλικού κόσμου έθεσαν εντός του πραγματικού μόνο «τα ποσοτικά μετρήσιμα μεγέθη». Με αυτό τον τρόπο σχηματίσθηκε η πεποίθηση ότι η φύση «είναι γραμμένη με μαθηματικούς χαρακτήρες», ενώ στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για τη φύση, αλλά για τη μαθηματική δομή της(Ε. Σάμπατο). Έτσι, η «μαθηματική γλώσσα», αντί να εκφράσει τον απέραντο πλούτο της φύσης, εξέφρασε εν τέλει το «πυθαγόρειο φάντασμά της», σύμφωνα με το οποίο ένας εκ γενετής κωφάλαλος μπορεί να απολαύσει μια μουσική εξετάζοντας την παρτιτούρα της. Οι συγκινήσεις, τα συναισθήματα, τα βιώματα και οι μεταφυσικές αγωνίες, ο έρωτας και η ομορφιά έγιναν παγωμένα σύνολα ημιτόνων και λογαρίθμων, για να εξοβελιστούν, τελικά, στο χώρο των αυταπατών. Γι’ αυτό, μετά τις φωτιές, δεν λέμε ότι κάηκαν τόσες μαργαρίτες, τόσες μολόχες, τόσα πεύκα, τόσες ελιές, τόσες νυχτερίδες, τόσες ζέβρες, αλλά αναφερόμαστε γενικώς στο «πράσινο», στα «στρέμματα», στα ζώα, και κυρίως στο οικονομικό κόστος. Ναι, μιλάμε με γενικεύσεις και μόνο για την οικονομική ζημιά! Η Φύση και ο Άνθρωπος δεν υφίστανται. Για την ενότητά τους ούτε λόγος. Όλα είναι χρήμα. Για το χρήμα και οι παράνομες αγορές άγριων ζώων στην Γιουχάν αλλά και στην Αργεντινή. Εκεί απ' όπου τα βακτήρια που ζουν στα ζώα μεταπηδούν στον άνθρωπο(δες στο arti: "Έρευνα: οι νέες ασθένειες προέρχονται από την καταστροφή της φύσης"). 

Μάλλον φτάνουμε στις έσχατες συνέπειες του καπιταλιστικού-τεχνολατρικού πολιτισμού, που είναι -λόγω της αφαιρετικής ενοποίησης- το μαθηματικό φάντασμα της πραγματικότητας και μια «φαντασιακή» κοινωνία που αποτελείται από ανθρώπους περίκλειστους με «πανοπλίες» προστασίας, αποστειρωμένους, ανέγγιχτους ανθρώπους, που θα ακούνε μουσική εξετάζοντας μια... παρτιτούρα, και μια φύση γυμνή σαν πέτρα.

Γι’ αυτό θα το πούμε ξανά και ξανά, το δίλημμα είναι: Καπιταλισμός, δηλαδή θάνατος, ή ζωή!