Ο Μακρόν, το «Σαρλί εμπντό» και ο Ερντογάν προέρχονται από τον ίδιο φανατισμό

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 28.10.20 ]

Το γαλλικό περιοδικό «Σαρλί εμπντό» για μία ακόμα φορά δημιουργεί θέμα με τα σκίτσα του Μωάμεθ και τώρα του Ερντογάν. Κάποιοι θα μιλήσουν για την «ελευθερία της έκφρασης». Αλλά από ένα σημείο και μετά η ελευθερία αυτή συνιστά κατάχρηση, ανοιχτή προσβολή και ύβρη. Δυστυχώς, τα σκίτσα του γαλλικού περιοδικού δεν έχουν σχέση ούτε με το χιούμορ ούτε με την κριτική. Αντίθετα, επιδιώκουν ανοιχτά να προσβάλλουν, να θίξουν, να γελοιοποιήσουν. Ο δυτικός φονταμενταλισμός και ο φανατισμός της Ανατολής χρειάζονται το «Σαρλί Εμπντό» για να τους τροφοδοτήσει με μίσος.     

Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Μία αμερικανική προτεσταντική Εκκλησία είχε ανακοινώσει ότι θα κάψει το κοράνι στις 11 Σεπτεμβρίου, ημέρα της επίθεσης στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης. Οι μουσουλμάνοι αντέδρασαν καίγοντας το ομοίωμα του Αμερικανού θρησκευτικού ηγέτη της Εκκλησίας αυτής. Πουριτανοί προτεστάντες και φανατικοί μουσουλμάνοι «βράζουν» στον ίδιο φονταμενταλισμό.

Το ίδιο μίσος αγγίζει και την Ευρώπη. Μόνο που η φωτιά που "πήζει" τον φανατισμό στην τελευταία είναι η επιθετικότητα μέσω της «γελοιοποίησης» των μουσουλμάνων.  Είχε συμβεί και στην Αθήνα, όταν εκατοντάδες μουσουλμάνοι διαδήλωσαν στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας, σπάζοντας και καίγοντας, επειδή θεώρησαν ότι ένας αστυνομικός προσέβαλε το κοράνι. Για το βλέμμα ενός δυτικού ορθολογιστή αυτό μοιάζει παράλογο. Όμως η μουσουλμανική θρησκεία είναι τρόπος ζωής. Όπως ακριβώς τρόπος ζωής είναι ο χριστιανισμός για τους πολύ θρησκευόμενους. Η παραβίαση συνεπώς των συμβόλων αυτής της ζωής προκαλεί την εύλογη άμυνα. Παραδόξως, τόσο ο δυτικός φονταμενταλισμός όσο και η μουσουλμανικός φανατισμός είναι προϊόντα της δυτικής νεωτερικότητας και των μονοσήμαντων δογμάτων της (δες το σχετικό βιβλίο του Τζον Γκρέι). 

Οι δυτικές αξίες, που φαίνεται ότι αντιμάχονται τις ανατολικές, έχουν την ίδια βάση με αυτές. Ο ισλαμικός φονταμενταλιστικός μύθος έχει την ίδια αφετηρία με το μύθο για την αλλαγή του κόσμου που είναι η βάση των δυτικών πολιτισμικών και πολιτικών αξιών. Ο δυτικός φονταμενταλισμός όσο και η Αλ Κάιντα ή το Ισλαμικό Κράτος είναι προϊόντα της δυτικής νεωτερικότητας. Ο σημερινός ιδιότυπος και ακήρυχτος πόλεμος μεταξύ Δύσης και Ισλάμ είναι ένας θρησκευτικός πόλεμος. Γατί οι Αμερικανοί πιστεύουν με θρησκευτικό τρόπο πως η αμερικάνικη κοινωνία είναι το «μοναδικό βιώσιμο μοντέλο» ανθρώπινης ανάπτυξης. Αλλά και στην Ευρώπη υπάρχει ένας αντίστοιχος «θρησκευτικός τρόπος», που μπορεί να μην είναι προτεσταντικός αλλά υπερασπίζεται με θρησκευτικό φανατισμό τις «δυτικές αξίες», την «ελευθερία της έκφρασης» ακόμα κι αν προσβάλλει τον Άλλο! Η Δύση εκλαμβάνει τον εαυτό της ως το μοναδικό μοντέλο ενός οικουμενικού πολιτισμού. Μόνο που αυτό πίστευαν και οι ναζί, θεωρώντας πως όσοι δεν υπάκουαν σ' αυτή την αντίληψη έπρεπε να εξαφανιστούν(Τζούλια Κρίστεβα)!
Το γεγονός ότι τα δύο μοντέλα «φανατισμού» και «σωτηρίας του κόσμου» όχι μόνο αντιμάχονται αλλά έχουν και την ίδια ιδεολογική αφετηρία, φαίνεται και στη συνεργασία τους... Οι τζιχαντιστές του ISIS είναι νέοι που οι Αμερικανοί στρατολόγησαν προκειμένου να χτυπήσουν τον Άσαντ. Οι μιντιακοί στρατολογητές είναι οι ίδιοι που προετοίμασαν αυτόν τον πόλεμο, επικαλούμενοι δυτικές αξίες και νοήματα που υπάρχουν όσο και τα ανύπαρκτα χημικά του Άσαντ ή τα δήθεν όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ Χουσεΐν. Οι ίδιοι ενίσχυσαν την Αλ Κάιντα προκειμένου να χτυπήσει τους σοβιετικούς στο Αφγανιστάν, και η οποία στράφηκε στη συνέχεια εναντίον του Φρανκενστάιν δημιουργού της. Oι ίδιοι χρησιμοποιούν ή ανέχονται την στρατιωτική δραστηριότητα τον Ερντογάν (σύμμαχο του ISIS) στη Συρία, στη Λιβύη αλλά και στον Καύκασο. Δεν θα αργήσει η ώρα που ο νέος «δαίμονάς» τους θα είναι ο πρώην σύμμαχός τους, ο Ερντογάν.

Ο Ταγίπ Ερντογάν προετοιμάζει το έδαφος για να ηγηθεί ολόκληρου του Ισλάμ, να γίνει ο νέος Σαλαντίν. Απευθύνεται στους μουσουλμάνους σε μια γλώσσα που δεν μπορούν να αντιληφθούν οι δυτικοί αναλυτές. «Αυτοί έχουν τα δολάριά τους, εμείς έχουμε τον Θεό μας», λέει, μιλώντας για την κατάρρευση της τουρκικής λίρας και το οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η Τουρκία. Στην ουσία ο Ερντογάν αντιπαραθέτει στις οικονομικές ή τις νομισματικές αξίες την πίστη μία μεταφυσική, τον θεό του Ισλάμ. Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για την αντιπαράθεση δύο πίστεων. Όμως η δεύτερη πίστη είναι απολύτως μεταφυσική, ενώ η πίστη στο χρήμα είναι ένα συμπίλημα, μία υλική πίστη(που σχετίζεται με την πίστωση) και συγχρόνως μία μεταφυσική πίστη, που είναι ο φετιχισμός του χρήματος. Η δύναμη αυτής της διαλεκτικής εδράζεται στην καταγωγή της από την εποχή των Πατέρων του Αμερικανικού Έθνους, όπου η λογική (λόγος) και η αποκάλυψη(μεταφυσική) δεν αποκλείονται αμοιβαία αλλά διατάσσονται στην εθνική ιδέα. Γι’ αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μόνη χώρα στην οποία ο φονταμενταλισμός πέτυχε να συγχωνευτεί με τη δημοκρατική ιδεολογία και να δημιουργήσει από αυτή μια πολιτική πίστη, την πίστη στην Αμερική. Έτσι, η πίστη στο θεό, η πίστη στη δημοκρατία, η πίστη στην Αμερική, όλα ισχύουν ως μία και ενιαία ομολογία πίστεως. Αντίθετα, ο Ερντογάν ομνύει σε έναν προνεωτερικό φονταμενταλισμό, όπου η πίστη στον θεό, έχοντας αποκλειστικά μεταφυσικά χαρακτηριστικά, αποκλείει τη δημοκρατία. Αλλά αυτό στα λόγια, γιατί στην πραγματικότητα και ο Ερντογάν ομνύει στο χρήμα. Η πίστη (ιδεολογία) είναι απλώς το «καύσιμο» που θα κινήσει τις λαϊκές μάζες για την επίτευξη αμιγώς υλικών(γεωοικονομικών) στόχων. Και αυτό ισχύει τόσο για τις ανατολικές όσο και για τις δυτικές ελίτ...