Πρωινός καφές στο «Αγκάθι» κάτω από τον φοβερό αλπικό βράχο των Μελισσουργών, με σχόλια και αναστοχασμούς πάνω στον «Διπλοκάγκελο…», τον τρανό χορό του Δεκαπενταύγουστου, για τον οποίο έγραψε τη δική του μαρτυρία αλλά και μαρτυρίες άλλων ο δημοσιογράφος και εκδότης, Ανδρέας Ρίζος. Ο Βαγγέλης και η Φωτεινή κινούν για μία εκδήλωση μνήμης στο Συρράκο. Μνήμες και παραδόσεις που ενεργοποιούνται σε όλα τα τζουμερκοχώρια για να βάλλουν «φωτιά» στα ενιαύσια ανταμώματα και τους χορούς των ξενιτεμένων. Η γιορτή θα ξαναζωντανέψει τη «ρίζα» και θα αρδεύσει την μαραγκιασμένη από την ξενιτιά ψυχή για έναν ακόμα χρόνο.
Αποφασίζουμε να πάμε στο περίφημο μοναστήρι της Κηπίνας. Αφήνουμε τον Ξενώνα, περνάμε τους Ορίζοντες και την Πράμαντα, όπου προμηθευόμαστε χειροποίητο ψωμί και γλυκά, και στρίβουμε δεξιά προς Χριστούς και Ματσούκι. Δρόμοι αλλού στενοί κι αλλού φαρδείς, αλλά παντού κακοσυντηρημένοι. Η σήμανση ανύπαρκτη. Προχωράμε αργά, όχι τόσο εξαιτίας του κακού δρόμου, όσο για να απολαύσουμε την εκπληκτική φύση. Σε κάποια στιγμή, στα δεξιά του δρόμου, βλέπουμε ένα καφενείο και μία ταμπέλα: «Εδώ τα κλειδιά της Μονής». Από κάτω μία άλλη ταμπέλα γράφει: «Ανοιχτή». Προβληματιζόμαστε: αν πρέπει να κατέβουμε ή όχι. Το ρισκάρουμε. Βλέπουμε το βράχο. Το κτίσμα είναι εντυπωσιακό, έτσι όπως είναι ενταγμένο στο βράχο. Το μοναστήρι είναι "ανοιχτό"!
Ανεβαίνουμε. Περιμένω να δω την περίφημη σανίδα που περνάς πάνω από το χάος και για την οποία τόσα έχω ακούσει. Κανένα δέος. Η σανίδα έχει αντικατασταθεί από μία μεγάλη και ασφαλή ξύλινη γέφυρα. Περνάμε την είσοδο. Ένα μεγάλο άνοιγμα με καθιστικό, εικόνες, παλιά εργαλεία και τα συνήθη κεριά. Δεξιά, ο πρόναος και η είσοδος της μικρής εκκλησίας με το θαυμάσιο τέμπλο και τις παμπάλαιες τοιχογραφίες του 17ου αιώνα. «Ο Πρόδρομος είναι ο πιο όμορφος στις αγιογραφίες», λέει μία περιηγήτρια. Τι να πεις; Τα γούστα και τα χρώματα είναι αδιαπραγμάτευτα!
Στον πρόναο του καθολικού βρίσκεται και μια σπηλιά, μήκους 240 μέτρων, στην οποία κατέφευγαν -λέει- οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών για να προστατευτούν τον καιρό της Τουρκοκρατίας. Η σπηλιά είναι ανεξερεύνητη. Θρύλοι και εικασίες λένε πως φθάνει μέχρι το Συρράκο. Οι πιο επιστημονικοφανείς απόψεις θεωρούν πως έχει μεγάλο βάθος, αφού η Πετροχείλου(η γνωστή σπηλαιολόγος) άναψε κερί κι αυτό δεν έσβησε, άρα –υποθέτουν- υπάρχει άνοιγμα απ’ όπου μπαίνει οξυγόνο. Βέβαια, το άνοιγμα μπορεί να είναι και από εκεί που μπήκε η Πετροχείλου! Προχωράμε…
Ανεβαίνω τα σκαλοπάτια, δίπλα στο βράχο. Μία ταμπέλα προειδοποιεί ότι γλιστράνε. Πάνω, δύο μεγάλες κάμαρες, με μεγάλα κρεβάτια και τζάκι. Εδώ οι οδοιπόροι ξεκουράζονται. Άκουσα πολλές φορές φίλους από την Ήπειρο να λένε ότι κοιμήθηκαν στο μοναστήρι το βράδυ, προκαλώντας δέος και θαυμασμό στους συνομιλητές τους. Η θέα από τα παράθυρα είναι φοβερή σε ομορφιά αλλά και… δέος. Στην άκρη του πάνω ορόφου βρίσκεται ο μοχλός και η αλυσίδα που σηκώνουν τη γέφυρα και απομονώνουν το μοναστήρι, μην επιτρέποντας στους επιδρομείς την πρόσβαση. Ανοίγω το παράθυρο. Ακούω τον ήχο του Καλαρρύτικου ποταμού καθώς χτυπάει τα μεγάλα άσπρα λιθάρια στο βάθος του ομώνυμου φαραγγιού.
Η Μονή είναι αφιερωμένη στην «Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου», και πανηγυρίζει τη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής αλλά και το Δεκαπενταύγουστο. Η τελευταία πληροφορία μας δόθηκε από κάτοικο της περιοχής και δεν την διασταυρώσαμε επίσημα! Υπάγεται στην πνευματική δικαιοδοσία της Ιεράς Μητρόπολης Ιωαννίνων και είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Γενεσίου της Θεοτόκου Τσούκας. Το όνομα, σύμφωνα με γλωσσολόγους, προέρχεται μάλλον από το σλάβικο «Κιπ», που σημαίνει εικόνα ή ζωγραφιά και την κατάληξη -ίνα, όνομα που πήρε αργότερα και ο γειτονικός οικισμός Αρμπορέσι, στα όρια του οποίου βρίσκεται το μνημείο (και το καφενείο με το κλειδί!). Μια άλλη εκδοχή για το όνομα αναφέρει ότι η Μονή οφείλει το όνομά της πιθανά στους κήπους που καλλιεργούσαν οι μοναχοί κάτω από αυτήν. Ο Σεραφείμ Ξενόπουλος, Μητροπολίτης Άρτας περί το τέλος του 19ου αιώνα, γράφει ότι το μοναστήρι οικοδομήθηκε το 1212 από τον Επίσκοπο Γρηγόριο, όταν δημιουργήθηκε το Δεσποτάτο της Ηπείρου. Η παράδοση, όμως, λέει ότι οι μοναχοί της Ιεράς Μονής Βύλιζας, που βρίσκεται απέναντι, έβλεπαν στο συγκεκριμένο σημείο καντήλι να καίει και αποφάσισαν να χτίσουν εκεί νέο μοναστήρι. Κατά μια άλλη εκδοχή, στη διαδικασία επιλογής ηγούμενου για την Ιερά Μονή Βύλιζας ένας από τους υποψηφίους διαφώνησε γιατί θεώρησε ότι αδικήθηκε, αποχώρισε με μερικούς καλόγερους και ψάχνοντας τη γύρω περιοχή έφθασαν στο συγκεκριμένο σημείο όπου άρχισαν να χτίζουν νέο μοναστήρι.
Κατεβαίνουμε το καλντερίμι και στην έξοδο πίνουμε δροσερό νερό από την πηγή και ξαποσταίνουμε. Ο ήλιος ήδη ανέβηκε και η μέρα άρχισε να τσακίζει… Πήραμε την κατεύθυνση προς Καλαρρύτες…
