Γιατί νίκησε ο Ερντογάν;

 Η νίκη του Ερντογάν στις εκλογές της 14ης Μαΐου ήταν έκπληξη για δυτικούς και μη. Τα δυτικά μίντια αλλά και οι δημοσκόποι που προέβλεπαν ήττα του, διαψεύστηκαν οικτρά. Ο Κιλιτσντάρογλου, ο ευνοούμενος των δυτικών, ηττήθηκε και μαζί ηττήθηκε και το «δυτικό βλέμμα», ο οριενταλισμός, εκείνη δηλαδή η στερεοτυπική οπτική που θέλει το καπιταλιστικό μοντέλο να επικρατεί παντού λόγω… ανωτερότητας.

Η αντίθεση των δυτικών στον Ερντογάν ενίσχυσε το πολιτικό προφίλ του ως ανεξάρτητου και πατριώτη. Και αν, όπως λέει ο Χάμπερμας στο βιβλίο του «Για ένα Σύνταγμα της Ευρώπης»: «Η ένταση μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας εξακολουθεί να υφίσταται, επειδή αγορά και πολιτική βασίζονται σε αντιτιθέμενες αρχές», εν προκειμένω δεν είχαμε σύγκρουση καπιταλισμού και δημοκρατίας, αφού ο Ερντογάν είναι ένας δικτάτορας. Εκείνο που είχαμε όμως είναι η σύγκρουση καπιταλισμού (των περίφημων αγορών) και της ανεξαρτησίας ενός λαού.

Με άλλα λόγια, η σύγκρουση στο εσωτερικό των καπιταλιστικών μητροπόλεων λαμβάνει χώρα μεταξύ καπιταλισμού (κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης και απληστίας-αισχροκέρδειας) και δημοκρατίας (ανισότητες και κοινωνική αδικία), ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο η σύγκρουση επισυμβαίνει μεταξύ καπιταλισμού και ανεξαρτησίας (ελευθερίας) των αποικιοκρατούμενων λαών. Ακριβώς, αυτό το χαρτί της εθνικής ανεξαρτησίας και του «αιώνα της (ανεξάρτητης και μεγάλης) Τουρκίας» έπαιξε ο Ερντογάν. Αντίθετα ο Κιλιτσντάρογλου διακήρυξε την επαναπρόσδεση στο άρμα των δυτικών μετα-αποικιοκρατών μιας «καλής» και «υπάκουης» Τουρκίας.  

Ο Ερντογάν προβάλει ως απάντηση στην εθνική υποτέλεια και την υποταγή στα συμφέροντα του πολυεθνικού κεφαλαίου, αποκρούει την αντίληψη περί υπεροχής του δυτικού κόσμου και προτάσσει την ριζική θρησκευτική εμπειρία των μουσουλμάνων (προσευχές) ως τρόπο ζωής και αναβιώνει την εκδοχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας (Ο Τζεμ μιλούσε για την αυτοκρατορία-δίκτυο των τουρκόφωνων χωρών). Ουσιαστικά, ο Ερντογάν προτείνει ένα ολοκληρωμένο αφήγημα για μια Τουρκία που θα είναι ισχυρή περιφερειακή δύναμη σ’ έναν πολυπολικό κόσμο. Αντίθετα, ο Κιλιτσντάρογλου προτείνει την «ησυχία» και «ειρήνη» μιας μετα-αποικιοκρατούμενης χώρας.

Ας ελπίσουμε ότι τελικά η σύγκρουση μεταξύ της Τουρκίας του Ερντογάν και της Δύσης δεν θα γίνει σε ελληνικό έδαφος…