Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου
Πλησιάζει και πάλι η εποχή μνήμης του ολοκαυτώματος στην περιοχή μας, την Άρτα, με τις αθέατες παρουσίες των αθώων θυμάτων να βρίσκονται μεταξύ εορτασμού και εκδηλώσεων, ομιλιών και μνημοσύνων αριθμών και δάφνινων στεφανιών ενώ οι τελευταίοι επιζώντες της φρικτής εκείνης νύχτας εκλείπουν χρόνο με το χρόνο ως φυσικό επακόλουθο του νόμου της ανθρώπινης ζωής και θανάτου.
Κι όμως καθώς η γη γυρίζει και οι άνθρωποι αναζητούν και ψάχνουν, θυμούνται και μνήμες που αναδύονται τους φέρνουν σε μέρη που η ψυχή τους εκεί γυρίζει και θα γυρίζει. Μια τέτοια ταξιδιώτισσα του χρόνου και της ιστορίας που είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε είναι και η Ματίνα Μιωνή.
Η Ματίνα Μιωνή με εβραϊκή καταγωγή από την Άρτα όταν την επισκέφθηκε σε μεγάλη πια ηλικία άρχισε να λειτουργεί η μνήμη της για να την επιστρέψει στο Κομμένο. Και γιατί εκεί; Γιατί εκεί βρήκε το θάνατο στις 16 Αυγούστου 1943 η αδερφή της η Καίτη Ιερεμία, επτά ετών του Ζακίνου και της Ευτυχίας που η μάνα και ο πατέρας της Ματίνας είχαν δώσει στο άκληρο ζευγάρι για να βρουν τελικά όλοι τους τραγικό θάνατο στο Κομμένο.
Άνθρωποι καθημερινοί με την ανάγκη της επιβίωσης και της πλήρους ενσωμάτωσης στη περιοχή, βρέθηκαν με την ιδιότητα των γυρολόγων όπως συνηθίζονταν στα πανηγύρια εκείνης της εποχής στο χωριό για να ζήσουν τις τελευταίες τους στιγμές στη φρίκη του αίματος και της φωτιάς.
«Οι πρώτοι προστρέξαντες μετά την ανθρωποσφαγή Γρηγόρης Κολιοκώτσης και Ευστάθιος Κολιοκώτσης, ευρήκαν τις δύο ξαδέρφες των Αθηνά και Θεοδοσία νεκρές από σφαίρες πιστολιού και φανερότατα τα ίχνη του βιασμού. Αλλα παραδείγματα μακαβρίου εγκληματικότητας είναι τα δύο μωρά του μακαρίτη Ευστάθιου Κολιοκώτση ηλικίας 7 μηνών, που ευρέθηκαν νεκρά από ασφυξία, γιατί οι κακούργοι εγέμισαν τα στόματά των με βαμβάκι βρεγμένο με βενζίνη και κατόπιν το άναψαν για να απολαύσουν ένα σαδιστικό πυροτέχνημα. Ευρέθη επίσης ο δεύτερος παππάς του χωριού Ζώης Παππάς σκοτωμένος με μαχαίρι και με εξωρυγμένους τους οφθαλμούς. Ως επισφράγισμα της θηριωδίας των ανωτέρω αναφέρω ένα πρωτάκουστο κακούργημα. Η ετοιμογέννητη Παναγιώτα σύζυγος του Λεωνίδα Τσιμπούκη βρέθηκε νεκρή με την κοιλιά ξεσχισμένη και το έμβρυο νεκρό δίπλα της, όπως βεβαιώνει ο αυτόπτης μάρτυρας Θεόδωρος Σταμάτης…» θα αφηγηθεί ο Στέφανος Παππάς ως αυτόπτης μάρτυρας. (Στέφανος Παππάς, 1996, και Γκούβας Χαράλαμπος, 2009).
Οι νεκροί δεν είναι μόνο λαξευμένη γραφή σ’ ένα μνημείο. Δεν είναι μόνο νούμερα και αριθμοί που σκύβουμε συνειδητά ή ασυνείδητα το κεφάλι μας μπροστά τους. Δεν είναι προς περιφορά και εκμετάλλευση πάσης φύσεως. Είναι ζήτημα βαθύτατου σεβασμού και χρέους. Είναι ζήτημα ιστορικής τιμής και μνήμης, άσβεστης και υπεύθυνης...
Εμείς δεν έχουμε να αφηγηθούμε τίποτα μπροστά στον πόνο που ακόμη και σήμερα το 2018 δεν έχει παρέλθει για πολλούς ανθρώπους, όπως για την Ματίνα, την κάθε Ματίνα που κουβαλά μέσα της νεκρούς και αγνοούμενους χωρίς να πάρει έστω μια απάντηση. Η Ματίνα βγήκε πριν λίγες ημέρες από το νοσοκομείο στην δεύτερη πατρίδα της το Ισραήλ μετά από ένα βαρύ καρδιακό επεισόδιο, πόσα μπορεί ν΄αντέξει μια τραυματισμένη καρδιά; Της αφιερώνουμε τις φετινές δάφνες απ΄ όποιο χέρι κι αν κατατεθούν, το φως και τον ήλιο μας να τα έχει πάντοτε μαζί της.
