Ανθρωποφαγία και κλιματική αλλαγή

Εθνικό Πάρκο “Sundarbans” (σημαίνει “Όμορφα δάση”), όχι μακριά από την Καλκούτα, Δυτική Βεγγάλη στα σύνορα Ινδίας–Μπαγκλαντές. Δέκα χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα και 102 νησάκια, εκ των οποίων τα 54 κατοικημένα. Πανέμορφο πάρκο, πυκνή βλάστηση, πολύ νερό, μαγκρόβια δέντρα, πλούσια άγρια ζωή.

Μία ομάδα γυναικών ψαρεύει καβούρια στα αβαθή της ζούγκλας του πάρκου. Όλες έχουν χάσει τους άντρες τους, από επιθέσεις πεινασμένων τίγρεων. Η τακτική είναι πάντα η ίδια: η τίγρης ορμάει από το πουθενά, στον πιο εκτεθειμένο από την ομάδα, τον δαγκώνει στο λαρύγγι και τον τραβάει μισοπεθαμένο βαθιά μέσα στην ζούγκλα. Κανείς δεν προλαβαίνει να αντιδράσει.

Στα Sundarbans, 50 κατά μέσον όρο ψαράδες και συλλέκτες μελιού, χάνουν την ζωή τους κάθε χρόνο και η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει. Σύμφωνα με στοιχεία της SRDS (Sundarbans Rural Development Society) μόνο στην περιοχή του χωριού Lahiripur (6800 κάτοικοι, στην ΒΑ πλευρά του Πάρκου) από το 2006 έως το 2016, 260 βιοπαλαιστές έγιναν βορά των τίγρεων.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής και του μηδενικού υψόμετρου του πάρκου, η θάλασσα φουσκώνει, καβαλά τα αναχώματα και πλημμυρίζει τα χωράφια. Η γόνιμη γη, με την αλάτωση (λόγω του θαλασσινού νερού) καταστρέφεται οριστικά, τα μαγκρόβια δέντρα πεθαίνουν και οι παραλίες διαβρώνονται. Οι έτσι κι’ αλλιώς φτωχοί αγρότες, για να επιβιώσουν αναγκάζονται να εισχωρούν όλο και πιο βαθιά στην επικράτεια των τίγρεων, για ψάρεμα, κυνήγι και συλλογή μελιού και καρπών. Εκεί από θηρευτές γίνονται θηράματα. Μόνη προφύλαξη (;) οι μάσκες. Όλοι φορούν μια αποκριάτική μάσκα, έντονα βαμμένη, στο πίσω μέρος του κεφαλιού, ώστε όταν έρχεται η τίγρης αθόρυβα από πίσω, να νομίζει ότι δεν έχουν την πλάτη γυρισμένη, αλλά ότι την κοιτούν κατάματα και να φοβηθεί...

Και οι γυναίκες; Όχι μόνο χάνουν το άντρα, πατέρα και τροφοδότη της οικογένειας, αλλά με την αλάτωση των χωραφιών τους, δεν μπορούν να καλλιεργήσουν και να θρέψουν τα παιδιά τους και να πληρώσουν γιατρούς και σχολεία. Αναγκάζονται να πάνε ακριβώς στα ίδια μέρη που σκοτώθηκαν οι άντρες τους, για να κάνουν ακριβώς την ίδια δουλειά με αυτούς, αντιμετωπίζοντας ακριβώς τους ίδιους κινδύνους.

Ακόμη και να εύρισκαν εναλλακτική απασχόληση στο χωριό (καλλιέργεια γαρίδων, λαχανικά κήπου και μικροεμπόριο) η κοινωνική κατακραυγή δεν τις αφήνει. Σε μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία, όπως η ινδική, όλα τα κακά προέρχονται από τις γυναίκες και το κοινωνικό στίγμα είναι ανεξίτηλο. Αποκαλούνται από τον κοινωνικό περίγυρο και ιδίως από τους συγγενείς του σκοτωμένου, “swami-khego” (φαγάνες συζύγων), λες και είναι αυτές υπεύθυνες για τις επιθέσεις των τίγρεων.

Δεν νομίζω ότι είναι παράλογο να ειπωθεί ότι η άρνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν την δραματική κλιματική αλλαγή, η ίδια η κλιματική αλλαγή, ο φόνος των ψαράδων και η τραγωδία των οικογενειών τους έχουν μία κοινή βάση: το καπιταλιστικό σύστημα εκμετάλλευσης που θυσιάζει τα πάντα για φτηνή ενέργεια και μερικούς κερδισμένους πόντους της μετοχής της αγίας εταιρείας στο χρηματιστήριο...

*Οι πληροφορίες προέρχονται από την εφημερίδα “The Guardian” (13.09.18), την “Reuters Foundation”, την ιστοσελίδα http://sangram.org.inτης SRDS και την ιστοσελίδα http://journals.sagepub.com της εφημερίδας “Environmental Health Insights”.

Ο Κώστας Κάππας είναι καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Ακτινοφυσικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας και του Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας