Ένας νέος κόσμος αναδύεται, ο Παγκόσμιος Νότος

«Ούτε με το Πεκίνο ούτε με την Ουάσινγκτον» δήλωσε ο Ε. Μακρόν. Αναλυτές θεωρούν ότι ο Μακρόν δεν μιλάει μόνο για την ανεξάρτητη στάση της Γαλλίας από τις δύο πλανητικές υπερδυνάμεις, αλλά και για την ανεξάρτητη πολιτική της Ευρώπης. Θα προσθέταμε ότι ο Μακρόν επιχειρεί να εκφράσει και τον «παγκόσμιο Νότο».

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, ένας νέος κόσμος, δυναμικά αναπτυσσόμενος αναδύεται στη διεθνή σκηνή: ο παγκόσμιος Νότος. Από τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα (COP27) μέχρι τον αθλητισμό και τη διπλωματία, το Νότιο Ημισφαίριο αποκτά συνεχώς δυναμική, ενισχύoντας την ορατότητα και την επιρροή του. Η ομάδα χωρών αυτών αρνείται οποιαδήποτε ευθυγράμμιση με τις υπερδυνάμεις και επιδιώκει να αναδυθεί σε αυτόν τον νέο πολυπολικό κόσμο.

Στο «ουκρανικό», πολλές από αυτές τις αναπτυσσόμενες χώρες του Νότου αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της Ρωσίας (στην ψηφοφορία της 2ας Μαρτίου 2022 που καταδίκαζε τη ρωσική εισβολή απείχαν 17 αφρικανικές χώρες). Πολλοί αναλυτές παραμερίζοντας την «ηθική της απόφασης» αυτής, εκτιμούν ότι οι ηγέτες του αναπτυσσόμενου κόσμου από το Νέο Δελχί έως το Ναϊρόμπι, υπηρετούν τα δικά τους στρατηγικά συμφέροντα και όχι εκείνα της Δύσης.

Ο μη δυτικός κόσμος – το αόρατο νότιο ημισφαίριο, ή ο «υπόλοιπος κόσμος», όπως αποκαλείται συχνά – κάνει τη φωνή του να ακουστεί, γράφει το Courrier international (Νο. 94). Αυτό το μέρος του πλανήτη, με πιο δυναμική ανάπτυξη από τη Δύση, αλλά και πιο ευάλωτο στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αυξάνεται σε ισχύ και δυναμώνει στη διεθνή πολιτική σκηνή. 

Οι σκλάβοι ξεσηκώνονται

Ο Γάλλος πρόεδρος Ε. Μακρόν επιχείρησε να εγκατασταθεί στρατιωτικά στην περιοχή των υποσαχάριων χωρών της Σαχέλ με στόχο την νεοαποικιοποίηση τους. Οι ντόπιοι λαοί ξεσηκώθηκαν. Διαδηλωτές δολοφονήθηκαν από τα πυρά Γάλλων στρατιωτών στο δυτικό τμήμα του Νίγηρα. Τα πλακάτ των διαδηλωτών έγραφαν: "Σταματήστε τη γενοκτονία...", "θάνατος στη Γαλλία και στους συμμάχους της"(μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα-η κυβέρνηση Μητσοτάκη συμφώνησε να στείλει Έλληνες στρατιώτες εκεί).

 Και άλλες χώρες της Δύσης καθώς και η Κίνα και η Ρωσία με την συνεργασία τοπικών ολιγαρχών-πολέμαρχων (από το Congo και τα γειτονικά κράτη, Uganda, Burundi και Rwanda) εκμεταλλεύονται τον κρίσιμο ορυκτό πλούτο για την κατασκευή τσιπς και μπαταριών για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Οι «σκλάβοι», ακόμα και 6χρονα παιδιά, δουλεύουν εκεί σε άθλιες συνθήκες και αμείβονται για 12ωρη βάρδια με 1 δολάριο τη μέρα. Οι εξαθλιωμένοι αυτοί ‘μεταλλωρύχοι’ όντας πολύ μακριά από πηγές τροφής, επιζούν σκοτώνοντας την άγρια πανίδα και ιδίως τους ορεινούς γορίλλες που τείνουν να εξαφανιστούν.

Η κλιματική κρίση

Για δεκαετίες, οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα έχουν ακολουθήσει μια προδιαγεγραμμένη πορεία. Οι πλούσιες χώρες επέβαλαν την ανάγκη μείωσης των εκπομπών παγκοσμίως, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες υπενθύμιζαν ότι χρειάζονταν βοήθεια για να κάνουν τη μετάβαση σε καθαρές πηγές ενέργειας. Η  Δύση ανακοίνωσε μια κάποια βοήθεια από την οποία μόνο ένα μέρος καταβλήθηκε τελικά. 

Το 2022 σχεδόν παντού στον κόσμο, αλλά ειδικά στο νότιο ημισφαίριο, η κλιματική αλλαγή οδήγησε σε σοβαρή ανισορροπία στα οικοσυστήματα. 

Περισσότεροι από 1.700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο Πακιστάν όταν ένας καταστροφικός συνδυασμός ξηρασίας, ένας εξαιρετικός μουσώνας και το λιώσιμο των χιονιών των Ιμαλαΐων έπνιξαν το ένα τρίτο της χώρας κάτω από το νερό. Την ίδια στιγμή, η Ανατολική Αφρική υπέφερε από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών λόγω της έλλειψης βροχών. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την πανδημία του Covid να υπενθύμισαν στους δυτικούς ηγέτες ότι τα προβλήματα που προκύπτουν σε ένα σημείο στον κόσμο μπορούν γρήγορα να έχουν επιπτώσεις στο δικό τους εκλογικό σώμα, καθώς οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης χτυπούν και τη Δύση. Όμως οι προληπτικές πολιτικές για την κλιματική αλλαγή είναι άτολμες καθώς υπονομεύονται από το ισχύον παραγωγικό υπόδειγμα που βασίζεται και ζει από τη μεγιστοποίηση του κέρδους, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει τον θάνατο του ανθρώπου και της φύσης…