Οι φρικτές εικόνες της Σανγκάης είναι το μέλλον;

Οι φρικτές εικόνες εγκλεισμού στην Σανγκάη προοιωνίζονται ένα δυστοπικό μέλλον για την ανθρωπότητα και συγκεκριμένα για τους «από κάτω».

Δεν είναι η πρώτη φορά που μία πανδημία αξιοποιήθηκε για να κάνει πιο αποτελεσματική την επιτήρηση της κοινωνίας. Στην Ευρώπη ο εγκλεισμός ήταν μία «από τις απαντήσεις που έδωσε ο ΙΖ αιώνας σε μια οικονομική κρίση η οποία επηρεάζει ολόκληρο τον δυτικό κόσμο: πτώση των μισθών, ανεργία, σταδιακή έλλειψη ρευστού χρήματος…», γράφει ο Μ. Φουκώ[1].

Πρόκειται για μια νέα στάση απέναντι στη φτώχεια και τα οικονομικά προβλήματα, μια νέα ηθική της εργασίας και μία νέα στρατηγική για την διεύθυνση της πόλης, όπου οι ηθικές υποχρεώσεις και το αστικό δίκαιο συνδέονται πλέον άμεσα με τον αυταρχικό περιορισμό. 

Κι αν ο Μεσαίωνας επινόησε την απομόνωση των λεπρών εκτός των ορίων της πόλης (εξ-ορία), ο κλασικισμός επινόησε τον εγκλεισμό[2] εντός της πόλης.

Στην δεύτερη περίπτωση, έχουμε την κατασκευή μιας περίκλειστης πόλης-φυλακής, το Hopital General με 6.000[3] ανθρώπους, μέσα στον ιστό της πόλης. Εκεί συναντάμε «τους φτωχούς, τους ανέργους, τους κατάδικους και τους παράφρονες». Όλοι οι απροσάρμοστοι και οι απόκληροι είναι εκεί.

Ο Michel Foucault στο Les Anormaux, προσδιορίζει κάτω από τα μέτρα περιορισμού που θέτει η κλασική εποχή για την καταπολέμηση της πανώλης, μια νέα μορφή διακυβέρνησης, την οποία ονομάζει "πειθαρχική οργάνωση".[4] 

Έτσι, ενώ η λέπρα παραπέμπει στον Αποκλεισμό και την εξορία(σ.σ. σε χώρο δηλαδή πέρα από τα σύνορα της πόλης), η επιδημία της πανώλης (όπως και του κορονοϊού σήμερα) οδηγεί σε μία οργάνωση που οδηγεί στη γνώση, δηλαδή στον έλεγχο του κάθε ατόμου ξεχωριστά εντός της πόλης. Η νομιμοποίηση αυτού του ελέγχου γίνεται στο όνομα της καταπολέμησης του ιού.

Έτσι, η οικειοποίηση από την εξουσία όλων των προσωπικών δεδομένων των πολιτών για λόγους υγείας θα επιτρέπεται, όχι μόνο τώρα αλλά και πάντα, στην προοπτική της άμυνας απέναντι σε μελλοντικές πανδημίες (και στη λογική της διαρκούς κατάστασης έκτακτης ανάγκης και εξαίρεσης). Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα προσωπικά δεδομένα που θα χρησιμοποιηθούν για να "πολεμήσουν" τον ιό, μπορούμε να θεωρήσουμε βέβαιο ότι θα αποτελέσουν και τον καμβά μιας νέας πειθαρχικής οργάνωσης της κοινωνίας. Αυτό επιχειρείται στην Κίνα. Αυτό «ονειρεύονται» και οι δυτικοί μεγα-πλούσιοι.

[1] Μισέλ Φουκώ, Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή, 2007, σελ. 97

[2] Μισέλ, Φουκώ, στο ίδιο, σελ. 79

[3] Στο ίδιο, σ. 75. Το Hopital General ήταν «Μια ημιδικαστική δομή, ένα είδος διοικητικής οντότητας, η οποία, πλάι στις ήδη υφιστάμενες εξουσίες και έξω από τα δικαστήρια, αποφασίζει, δικάζει, εκτελεί».

[4] http://www.festival-philosophia.com/une-notion-un-auteur/le-confinement-et-foulcaut/