Η αιματηρή επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 άνοιξε ένα ιδιαίτερα βίαιο και αβέβαιο κεφάλαιο στην ιστορία της Μέσης Ανατολής. Στα 1.200 θύματα, τα δύο τρίτα των αμάχων, που χάθηκαν στην επίθεση της ισλαμιστικής ομάδας, προσθέστε στους περισσότερους από 20.000 θανάτους στη Γάζα (σ.σ. 26.000 σήμερα), στη συντριπτική πλειοψηφία τους γυναικών και παιδιών και έναν ανυπολόγιστο αριθμό τραυματιών που προκλήθηκαν από τον πόλεμο αντιποίνων που ξεκίνησε το Τελ Αβίβ.
Ενώ έχει μπει ο χειμώνας και ο θύλακας πνίγεται στις βροχοπτώσεις, ο παλαιστινιακός πληθυσμός, πάνω από το 85 % (δηλαδή 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι) είναι εκτοπισμένος και υφίσταται βομβαρδισμούς χωρίς προειδοποίηση εδώ και μήνες. Κατοικίες και οι περισσότερες υποδομές της (νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια) βομβαρδίζονται. Δεν υπάρχει νερό, τροφή, ρεύμα: ο πληθυσμός της Γάζας στερείται τα πάντα, η δοκιμασία του επιδεινώνεται από το μπλοκάρισμα της ανθρωπιστικής βοήθειας στα αιγυπτιακά σύνορα. Αν και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί να εξελιχθεί η κατάσταση τους επόμενους μήνες, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ίδιο το μέλλον του παλαιστινιακού λαού διακυβεύεται σε αυτή την τρομερή δοκιμασία, μεγαλύτερη από τη Νάκμπα του 1948. Αν θέλουμε να πιστέψουμε τις φιλοδοξίες που εκφράζονται δυνατά από ορισμένους Ισραηλινούς εξτρεμιστές, αρκετοί από τους οποίους συμμετέχουν στην κυβέρνηση, μια νέα μεγάλης κλίμακας έξοδος κατοίκων της Γάζας, με οποιαδήποτε μορφή, δεν μπορεί πλέον να αποκλειστεί…
Η μεταφορά θεωρούνται εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Ένας μαζικός εκτοπισμός Παλαιστινίων, στο αιγυπτιακό Σινά ή σε χώρες που το Ισραήλ καταφέρνει να πείσει να υποδεχτούν πρόσφυγες, θα ανέτρεπε τη δημογραφική σύγκρουση στην οποία εμπλέκονται οι δύο λαοί. Θα ανοίξει επίσης χώρο για την επανεγκατάσταση εποίκων στη Λωρίδα της Γάζας. Τέλος, αυτή η επανάκτηση από το Τελ Αβίβ ενός εδάφους που ήταν ένα από τα πρώτα που κέρδισε αυτονομία μετά τις Συμφωνίες του Όσλο του 1993 θα καταστρέψει τις τελευταίες ελπίδες για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους σε ένα πλαίσιο όπου η «λύση των δύο κρατών» έχει από καιρό ακυρωθεί καθιστάμενη μόνο ένα ξόρκι που προορίζεται να κρύψει την ανικανότητα της «διεθνούς κοινότητας».
Μια από τις πιο τραγικές υπενθυμίσεις του πολέμου που μαστίζει τη Γάζα είναι η μοναξιά των Παλαιστινίων, που για άλλη μια φορά εγκαταλείφθηκαν στη μοίρα τους... Ούτε οι ψήφοι της μεγάλης πλειοψηφίας των μελών των Ηνωμένων Εθνών υπέρ της κατάπαυσης του πυρός, ούτε οι διαδηλώσεις που έχουν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών όπου βρίσκεται μέρος της εβραϊκής κοινότητας, δεν αποτρέπουν τη σφαγή ούτε κατάφεραν να εμποδίσουν την ισραηλινή αποφασιστικότητα να καταστρέψει ολόκληρους τομείς του θύλακα. Οι εκφράσεις αλληλεγγύης αποδείχθηκαν ανίκανες να αντιμετωπίσουν το αμερικανικό πείσμα για τη συγκάλυψη της τιμωρητικής επίθεσης του Τελ Αβίβ.
Αυτή η ιλιγγιώδης ανικανότητα υποδηλώνει το χειρότερο για την Παλαιστίνη. Ας φανταστούμε για λίγο το σενάριο ότι μια ένοπλη ομάδα από ένα από τα πολλά στρατόπεδα προσφύγων που είναι διάσπαρτα στη Δυτική Όχθη, διαπράττει σφαγή σε έναν εβραϊκό οικισμό ως αντίδραση στην αδιάκοπη βία της οποίας είναι ένοχοι οι έποικοι, ιδιαίτερα σε απομονωμένα παλαιστινιακά χωριά. Μετά από μια τέτοια επίθεση, πολύ πιθανό, δεδομένης της δυσαρέσκειας που συσσωρεύτηκε εδώ και αρκετές δεκαετίες και, τώρα, του φόβου που προκαλείται από την καταστροφή της Γάζας, ποιος μπορεί ακόμα να ορκιστεί ότι η αντίδραση του Ισραήλ δεν θα είναι τόσο δυσανάλογη και καταστροφική όσο αυτή που ακολούθησε στις 7 Οκτωβρίου; Ποια χώρα, ποια μεγάλη δύναμη θα αντιταχθεί αύριο στο να ισοπεδωθούν και να εκκενωθούν από τους πληθυσμούς ολόκληρα τμήματα της Τζενίν, της Ραμάλα, της Βηθλεέμ ή της Ναμπλούς;
Εάν οι δυτικές χώρες έδωσαν το Ισραήλ το ελεύθερο, παρέχοντάς του όπλα και διπλωματική υποστήριξη, οι αραβικές χώρες διακρίθηκαν για άλλη μια φορά για τη διπροσωπία τους. Τις περισσότερες φορές εχθρικοί προς τη Χαμάς, τα μέλη του Αραβικού Συνδέσμου όπως η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος έχουν σίγουρα αυξήσει τις δηλώσεις τους υπέρ της κατάπαυσης του πυρός. Αλλά αυτό δεν μπορεί να μας κάνει να ξεχνάμε ότι, έχοντας διαπραγματευτεί χωρίς την παραμικρή αποζημίωση προς όφελος των Παλαιστινίων, η ομαλοποίηση από το 2020 (Συμφωνίες του Αβραάμ) έχει παγιώσει το αίσθημα παντοδυναμίας του Τελ Αβίβ.
Το 1973, οι αραβικές χώρες-μέλη του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ) διέταξαν εμπάργκο στις παραδόσεις αργού πετρελαίου σε χώρες που είχαν υποστηρίξει το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου, οδηγώντας τον κόσμο στο πρώτο «πετρελαϊκό σοκ». Τίποτα ανάλογο δεν έγινε αυτή τη φορά. Και δεν είναι τυχαίο ότι η Νότια Αφρική ήταν αυτή που υπέβαλε αίτημα κατά του Ισραήλ για «πράξεις γενοκτονίας» ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης (ICJ), στις 29 Δεκεμβρίου 2023. Μια προσέγγιση που καμία αραβική χώρα δεν είχε εξετάσει.
Akram Belkaïd & Angélique Mounier-Kuhn
https://www.monde-diplomatique.fr/mav/193/BELKAID/66509
*Φωτογραφία: Το σημείο ελέγχου Bab Al-Zawiya. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, στη Χεβρώνα, οι ισραηλινές αρχές χρησιμοποιούν ένα πειραματικό σύστημα αναγνώρισης προσώπου. Δυτική Όχθη, 2022. © tanyahabjouqa.com
