Η μεγάλη αποθήκη

        Τα κινήματα, οι μόδες, τα νέα ήθη, οι επαναστατικές θύελλες, είναι κομήτες που σέρνουν πίσω τους μια μακριά ουρά ιδεολογικού κονιορτού. Σ’ άλλες χώρες, φτάνουν αλλάζοντας αυτά που χρειάζονται αλλαγή, κι εξαφανίζονται. Στην Ελλάδα σταματάνε για πολύ καιρό, ξύνουν τη φλούδα των πραγμάτων κι αφήνουν κληρονομιά τη σκόνη της ουράς. Η ελληνική πολιτική κουλτούρα δέχεται σχεδόν τα πάντα και δεν απορρίπτει σχεδόν τίποτε. Σ’ αυτή την ασθένεια, συνέβαλλαν κυρίως οι κυβερνήσεις με την αδράνειά τους και την επιφυλακτικότητα στις μεταρρυθμίσεις. Και, σε δεύτερο λόγο, η αντιπολίτευση της Αριστεράς με την άπληστη αποδοχή του κάθε τι που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει την άρνηση του «συστήματος», που σήμερα δεν υποστηρίζεται από μια πειστική επαναστατική προοπτική. Παρά τα ανεπαρκή θεσμικά μέτρα, παρά τον κίνδυνο που εξέπεμπε η εναλλαγή στην εξουσία των δύο μεγαλυτέρων κομμάτων ανάμεσα στο 1975 και το 2015, η Αριστερά –σε όλα της τα σχήματα- προσπάθησε στύψει από την κουλτούρα της μια πολιτική και μια ηθική συμπεριφορά πίεσης στην εξουσία. Ακόμη και μετά την εκλογική επιτυχία του 2015, αυτή η προσπάθεια ξαφνικά φαίνεται να σταματά. 

      Σήμερα, ψάχνοντας όπως ο Ανταίος να πατήσει στη γη για να επανακτήσει τις δυνάμεις της, η Αριστερά αναπαύεται στην κουλτούρα που βρίσκεται στα πόδια της. Ενώ όμως στην αρχή είχε προσπαθήσει να πάρει ψήφους για να κάνει αυτό που θεωρούσε σωστό, αργότερα φάνηκε διατεθειμένη να κάνει το κάθε τι για να πάρει ψήφους, δυστυχώς χωρίς επιτυχία.

      Η αδράνεια των κυβερνήσεων από τη μια και η σχετική παράλυση της Αριστεράς από την άλλη, επανέφεραν στην Ελλάδα το δικαίωμα στην ασυλία. Στα μέρη μας οι ξεπερασμένες μόδες και οι ετοιμοθάνατες κουλτούρες μπορούν να επιβιώσουν. Όταν ένα «κίνημα» εξαντλεί τη λειτουργία του και πάει να διαλυθεί, φτάνει να χτυπήσει την πόρτα της Αριστεράς για να εξασφαλίσει μια, ακαθόριστης διάρκειας, ζωή. Η ελληνική πολιτική παράδοση είναι γεμάτη από αγωνιούσες ελαφρότητες που δεν καταφέρνουν να εξαφανιστούν. Μόλις περάσει ο κομήτης, η ουρά στρίβει αριστερά και χτυπάει την πόρτα. Η Αριστερά ανοίγει, στοιβάζει και γεμίζει τα ιδεολογικά της καθαρτήρια με ετοιμοθάνατους που προσδοκούν την αιωνιότητα. Στην Αριστερά βρίσκεις τα πάντα, όλα αποθηκεύονται, συντηρούνται, μπαίνουν στο αρχείο, στον γενικό κατάλογο, στην κατάψυξη. Η κατάσταση σύγχυσης της ελληνικής πολιτικής, η ταχύτητα αφομοίωσης ξεπερασμένων σχηματισμών, η ανικανότητα μετατροπής και η βραδύτητα στην απόρριψη, εξαρτώνται κι απ’ αυτή τη δίχως νόημα αποθήκευση, που δεν μπορεί να σώσει την Αριστερά από την αποξένωση και, ταυτόχρονα, εμποδίζει την ανάπτυξη της εύθραυστης ελληνικής δημοκρατίας.

*Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ