Η μεγάλη απεργία στην Πούλμαν κι ένας αρνητής της τάξης του

[ ARTI news / Κόσμος / 05.05.19 ]

 Μάη του 1968 ξέσπασε το κίνημα φοιτητών και εργατών στο Παρίσι. Μάη μήνα είχαμε το χτύπημα των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη από τη χωροφυλακή. Τις πρώτες μέρες του Μάη του 1894 ξεκίνησε και η πολύμηνη απεργιακή κινητοποίηση στην εταιρεία κατασκευής βαγονιών «Πούλμαν» στο Σικάγο, που έληξε με ποταμό αίματος. Αφορμή υπήρξε η μείωση των μισθών κατά 28% και η απόλυση τριών συνδικαλιστών.

Οι εργαζόμενοι αποφάσισαν απεργία διαρκείας από τις 11 Μαΐου 1894, με την κάλυψη της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών (ARU), της οποίας ηγείτο ο Γιουτζίν Ντεμπς. Στο πλευρό των απεργών τάχθηκαν χιλιάδες σιδηροδρομικοί, που μποϊκόταραν όσους συρμούς χρησιμοποιούσαν βαγόνια της «Πούλμαν».

Οι σιδηροδρομικές συγκοινωνίες σε μεγάλο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών παρέλυσαν. Στα μέσα Ιουνίου η ARU πρότεινε στην «Πούλμαν» να λυθεί η διαφορά της με τους απεργούς, μέσω διαιτησίας. Η εταιρεία, που, εν τω μεταξύ, είχε κηρύξει ανταπεργία (lock out), αρνήθηκε.

Σε μια ειρηνική διαδήλωση των απεργών στις 29 Ιουνίου στο Σικάγο, κάποιοι αναρχικοί εμφανίστηκαν με το σύνθημα «Εκτροχιάστε τα τρένα, καταστρέψτε τα εργοστάσια, κάψτε ό,τι κινείται». Ήταν η ευκαιρία που ζητούσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Ρίτσαρντ Όνλεϊ για να στείλει στην περιοχή τις ομοσπονδιακές δυνάμεις, παρά την αντίδραση του Δημάρχου του Σικάγου και του Κυβερνήτη του Ιλινόις.

Στις 3 Ιουλίου, με τη θέα των ομοσπονδιακών, το πλήθος εξαγριώθηκε. Στην εξέλιξη αυτή συντέλεσε και η απαγόρευση της επικοινωνίας συνδικαλιστών και απεργών, που είχε επιβληθεί με δικαστική απόφαση. Μόνο στις 6 Ιουλίου, 700 βαγόνια της «Πούλμαν» κάηκαν και προκλήθηκαν ζημιές στα εργοστάσιά της. Την επόμενη μέρα μια μεγάλη φωτιά κατέστρεψε τα κτίρια μιας έκθεσης σε κεντρικό πάρκο του Σικάγου. Ήταν η αφορμή για την επέμβαση των δυνάμεων καταστολής, που αριθμούσαν 14.000 άνδρες! Χτύπησαν στο ψαχνό, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 30 διαδηλωτές και να τραυματιστούν πάνω από 20.

Η απεργία, έχοντας χάσει τον προσανατολισμό της, "έσπασε". Εξάλλου, δεν είχε την υποστήριξη της εργοδοτικής Αμερικάνικης Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών (AFL). Η ARU με τον Γιουτζίν Ντεμπς προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για λύση της απεργίας, αν η «Πούλμαν» ξαναπροσλάμβανε τους απολυμένους συνδικαλιστές. Η εταιρεία, που είχε τώρα το πάνω χέρι, αρνήθηκε και στις 2 Αυγούστου 1859 άνοιξε και πάλι τα εργοστάσιά της, χωρίς την παραμικρή υποχώρηση προς τους εργαζομένους. Τους έβαλε, μάλιστα, να υπογράψουν δήλωση ότι δεν θα ξανασυνδικαλιστούν!

Ο Ντεμπς (1855-1926) καταδικάσθηκε σε εξάμηνη φυλάκιση για τα επεισόδια του Ιουλίου και η συνδικαλιστική οργάνωση διαλύθηκε. Μάλιστα, ο Ντεμπς κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του διάβασε Μαρξ και στη συνέχεια διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στο προοδευτικό κίνημα των ΗΠΑ. Συμμετείχε στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος και ήταν Υποψήφιος για την προεδρία των Η.Π.Α. αρκετές φορές. Το 1912 μάλιστα έλαβε ένα μεγάλο αριθμό ψήφων. Το 1918, καταδικάστηκε σε φυλάκιση λόγω της εκστρατείας του κατά του Α’ παγκοσμίου πολέμου στον οποίο επεδίωκε να εμπλέξει τον απρόθυμους αμερικανούς ο πρόεδρος Ουίλσον και ο περίφημος διαφημιστής του, ο Λήπμαν.

Ήταν τότε που ο Ντεμπς έκανε την περίφημη δήλωσή του ενώπιον του δικαστηρίου που τον καταδίκασε: «Εδώ και πολλά χρόνια -δήλωσε- αναγνώρισα τη συγγένειά μου με όλα τα ζωντανά πλάσματα, και αποφάσισα ότι δεν ήμουν καθόλου καλύτερος από τον χειρότερο στη γη. Είπα τότε, και λέω τώρα, ότι όσο υπάρχει μια κατώτερη τάξη, ανήκω σε αυτήν· όσο υπάρχει ένα εγκληματικό στοιχείο, είμαι μέσα του· κι όσο υπάρχει μια ψυχή στη φυλακή, δεν είμαι ελεύθερος.» (“Years ago I recognized my kinship with all living beings, and I made up my mind that I was not one bit better than the meanest on earth. I said then, and I say now, that while there is a lower class, I am in it, and while there is a criminal element I am of it, and while there is a soul in prison, I am not free.”). 

Ο συγγραφέας Κερτ Βόννεγκατ ήταν ένας από τους μεγάλους θαυμαστές του Ντεμπς, αυτού του πλούσιου αστού, του αρνητή της τάξης του, που αγωνίστηκε υπέρ των κάτω και τον σοσιαλισμό με συγκλονιστική αυταπάρνηση. Ο σοσιαλισμός βέβαια για τον Βόννεγκατ και τους Αμερικανούς(συμπεριλαμβανομένου του Ντεμπς) θα είναι ένας «ιδεαλισμός» που «δεν είναι περισσότερο ηθικώς επιλήψιμος απ’ ό,τι ο χριστιανισμός». «Αν ο Χριστός» λέει ο Βόννεγκατ, «δεν είχε εκφωνήσει την επί του όρους ομιλία, με το μήνυμά της για οίκτο και έλεος, δεν θα ήθελα να ανήκω στο ανθρώπινο είδος». Την ίδια άποψη είχαν και οι αμερικανοί αμφισβητίες του 1960, οι αντιπολεμικές «στρατιές της νύχτας» του Νόρμαν Μέηλερ που γύρευαν τους δικούς τους «αγίους», όπως τον «άγιο» Τσε Γκεβάρα. ΓΧΠ