Ζαπατίστας: Όπλο μας οι λέξεις

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 18.06.21 ]

Μιλώντας στον κύκλο των διασκέψεων με τίτλο "Looks, Listens, Words, Thinking Forbidden?" ο Μάρκος (τώρα Γκαλεάνο) δήλωσε ότι οι Ζαπατίστας δεν θέλουν "μεταρρύθμιση, αλλά αντίσταση και εξέγερση", επειδή ο καπιταλισμός δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να μας δώσει ανάσα μέσω των μεταρρυθμίσεων. Κάποιοι λένε: «αν μας προσφέρουν μια ανάσα πρέπει να την πάρουμε». Αυτή η ανάσα “δεν θα είναι δυνατή ", δήλωσε ο Γκαλεάνο. Και τι κάνουμε λοιπόν; Αρνούμαστε την όποια ανάσα; Δεν θα την επιτρέψουν επιμένει ο πρώην υποδιοικητής Μάρκος, αντιτάσσοντας σ’ εκείνους που αρνούνται την εξέγερση: «Κάποιοι παρατήρησαν πως το να αντιταχθεί κανείς στην παγκοσμιοποίηση ισοδυναμεί με το να πάει κόντρα στο νόμο της βαρύτητας. Οπότε ούτε συζήτηση: Κάτω ο νόμος της βαρύτητας!»

Ο Μάρκος είχε περιγράψει στον Μονταλμπάν τα επτά πεδία της σημερινής ανεστραμμένης πραγματικότητας του Τέταρτου παγκοσμίου πολέμου: Ένα πεδίο είναι η συσσώρευση από τη μια πλούτου και από την άλλη της φτώχιας στους δύο πόλους της διεθνούς κοινωνίας. Ένα άλλο πεδίο είναι η πλήρης εκμετάλλευση του συνόλου του κόσμου. Το τρίτο είναι ο εφιάλτης ενός μέρους της ανθρωπότητας που είναι αναγκασμένο να περιπλανιέται. Το τέταρτο, η εμετική σχέση ανάμεσα στο έγκλημα και στην Εξουσία. Το πέμπτο είναι η βία του κράτους, έκτο η μεγαπολιτική και έβδομο ο πολύμορφος θύλακος της αντίστασης... Και το ερώτημα που τίθεται είναι: Τι μπορεί να ενώσει τις πολύμορφες αντιστάσεις; Μια καινούργια ιδέα της νεωτερικότητας, μια νέα, ουμανιστική ιδέα της προόδου και του τρόπου άσκησης της πολιτικής με βάση το «ηγούμαι υπακούοντας». Η ανυπακοή του ηγήτορα σημαίνει άμεση ανάκληση από τους εκπροσωπούμενους. Έτσι η λαϊκή κυριαρχία αναδομείται και μεταβάλλεται σε κανονιστική αρχή του δημόσιου βίου.

Πάνω απ’ όλα, όμως, πρέπει να δημιουργήσουμε τη δική μας αφήγηση, γιατί «Δεν είναι δικό μας το σπίτι του πόνου και της δυστυχίας. Μας το παρέστησε έτσι αυτός που μας κλέβει και μας εξαπατά... δεν είναι δική μας η γη του θανάτου και της αγωνίας. Δεν είναι δικός μας ο δρόμος του πολέμου. Δεν είναι δική μας η προδοσία και δεν χωρά στο βήμα μας η λησμονιά. Δεν είναι δικά μας το άδειο χώμα και ο κούφιος ουρανός». Ο λόγος είναι ποιητικός, γιατί ο κώδικας επικοινωνίας των πονεμένων ψυχών είναι η ποίηση. Γιατί η ποίηση αλλάζει το περιεχόμενο της «μεταφοράς» των λέξεων, κάνοντάς τες και πάλι αληθινές και όχι πολύσημες και αμφίσημες. Γιατί είναι ψέμα πως οι λέξεις δεν έχουν αφεντικά. «Ακόμη και αν χάσουμε, θα νικήσουμε...» έλεγε ο πρώην υποδιοικητής Μάρκος. Γιατί, ακόμα και αν «Ορισμένες απαντήσεις απέτυχαν, εξακολουθούν όμως να ισχύουν οι ερωτήσεις»... Για την ώρα αυτό «που έχασαν (οι χωρικοί) είναι η απελπισία, η πικρία, η παραίτηση. Η φτώχια των ιθαγενών είναι πιο πλούσια από άλλες φτώχιες, επειδή τώρα έχει ελπίδα».

Διδάσκουμε τα παιδιά ότι υπάρχουν τόσες λέξεις όσα και χρώματα και ότι υπάρχουν τόσες πολλές σκέψεις επειδή μέσα τους βρίσκεται ο κόσμος που γεννιούνται αυτές οι λέξεις. «Όπλο μας οι Λέξεις» (Our Word is Our Weapon) έγραφε στο ομότιτλο βιβλίο ο ηγέτης των Ζαπατίστας. Όπλο μας η ποίηση λέμε εμείς. Γι’ αυτό «εφ’ όπλου ποίηση».