Τι σχέση έχουν το Mountain View, το κινέζικο μοντέλο και ο Μητσοτάκης;

Mountain View σημαίνει «θέα από το βουνό». Το όνομα το βλέπω από καιρό σε καιρό στο χάρτη επισκέψεων του artinews.gr. και μια μικρή έρευνα με οδήγησε στην Καλιφόρνια και τη Silicon Valley, στο μεγαλύτερο κέντρο έρευνας της Google στον κόσμο. Για την ακρίβεια, το Googleplex(φωτογραφία) είναι το εταιρικό συγκρότημα της Google και η μητρική της εταιρεία Alphabet Inc., που βρίσκεται στο 1600 Amphitheatre Parkway στο Mountain View της California.

Μέχρι εδώ όλα καλά και… αθώα. Αλλά αν δούμε τον τρόπο που εργάζονται οι άνθρωποι εδώ (δες και το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ «Κοινωνικό Δίλλημα»), τότε θα αντιληφθούμε πως λειτουργεί ο «κατασκοπευτικός καπιταλισμός» και ότι το Mountain View είναι ένα είδος «παγκόσμιου πανοπτικού», που βασίζεται στον συνδυασμό λέξεων-κλειδιά, αλγορίθμων και της ανθρώπινης επιλογής.

Καλά, θα έλεγε κάποιος, και τι τους ενδιαφέρει το μικρό artinews.gr στη μικρή Ελλάδα; Θεωρητικά θα μπορούσε να πει κανείς πως ό,τι αναταράσσει το παγκόσμιο σύστημα ενδιαφέρει, καθώς στην εποχή των κοινωνικών δικτύων η επικοινωνία είναι άμεση και «το πέταγμα μιας πεταλούδας» εδώ μπορεί να προκαλέσει πολιτικούς τυφώνες χιλιάδες μίλια μακριά. Αλλά το ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα αφορά περισσότερο στην εφαρμογή του μοντέλου της κυβέρνησης Μητσοτάκη, το οποίο όπως και στη Χιλή, τη Γαλλία και αλλού, είναι η "δυτική απάντηση" στο κινέζικο μοντέλο.   

Ο Έρικ Σμιντ που κατέχει περισσότερα από 5,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές της Alphabet (μητρική εταιρεία της Google), καθώς και άλλες μεγάλες επενδύσεις σε εταιρείες τεχνολογίας, επιχειρεί τον συντονισμό όλων των τεχνολογικών κολοσσών προκειμένου να απαιτήσουν εκθετικές αυξήσεις των κυβερνητικών δαπανών για έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη και σε υποδομές τεχνολογίας. Το επιχείρημα του Σμιντ είναι ότι από τη στιγμή που η κινεζική κυβέρνηση είναι πρόθυμη να δαπανήσει απεριόριστα χρήματα για την κατασκευή της υποδομής παρακολούθησης υψηλής τεχνολογίας, επιτρέποντας παράλληλα σε κινεζικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, όπως η Alibaba, η Baidu και η Huawei να κερδίζουν από τις εμπορικές εφαρμογές, η κυρίαρχη θέση των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει να καταρρεύσει. Ο οικονομικός ανταγωνισμός με την Κίνα είναι το πρώτο επιχείρημα των κολοσσών της Σίλικον Βάλεϊ για την απορρόφηση κρατικού χρήματος στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της κβαντικής πληροφορικής. 

Εκτός όμως από τη διάθεση κρατικών χρημάτων στις μεγα-εταιρείες των νέων τεχνολογιών, υπάρχει και το πολιτικό σκέλος. Οι μεγα-εταιρείες θεωρούν ότι η Κίνα αποκτά ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα από την προώθηση συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στον τομέα της μαζικής παρακολούθησης και τη συλλογή δεδομένων. Συνεπώς, το κινεζικό μοντέλο επιτήρησης και ελέγχου θεωρείται αναγκαίο και για τη Δύση! Οι εταιρείες-κολοσσοί εκτιμούν ότι τώρα με το πρόσχημα της πανδημίας ήρθε η στιγμή για να εξαλείψουν τη δημοκρατική δέσμευση. Να έχουν δηλαδή το ίδιο είδος δύναμης με τους Κινέζους ανταγωνιστές τους, οι οποίοι έχουν την πολυτέλεια να λειτουργούν χωρίς να παρεμποδίζονται από τα εργατικά ή τα πολιτικά δικαιώματα. Ιδού, λοιπόν, γιατί υπάρχει ενδιαφέρον για τις λαϊκές αντιδράσεις στην Ελλάδα απέναντι στα αυταρχικά μέτρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη.  

Χωρίς αμφιβολία, η τεχνολογία είναι ένας βασικός τρόπος με τον οποίο πρέπει να προστατεύσουμε τη δημόσια υγεία τα επόμενα χρόνια. Το ερώτημα είναι: αυτή η τεχνολογία θα υπόκειται στους κανόνες της δημοκρατίας και της δημόσιας εποπτείας, ή θα υπόκειται στην κατάσταση εξαίρεσης, χωρίς να μπορούμε να θέσουμε κρίσιμα ερωτήματα για το πως θα διαμορφώσουν τη ζωή μας τις επόμενες δεκαετίες; Εάν το Διαδίκτυο είναι απαραίτητο για τόσα πολλά στη ζωή μας, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία μη κερδοσκοπική δημόσια υπηρεσία;