Ναι στην ατομική ευθύνη!

Καταγγελίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ανεπάρκεια έως και αναλγησία του κρατικού μηχανισμού, άπειρα like στις αποκαλύψεις σκανδάλων στην διαχείριση του πύρινου ολέθρου και άλλα τόσα “χα-χα” σε επιτυχημένες δηκτικές ατάκες για την αποτυχημένη κυβέρνηση, έως το φασιστικό, χυδαίο σύνθημα, “Μητσοτάκη γαμ@@σαι”.

Σύντομα οι φωτιές θα σβήσουν με την βοήθεια των ξένων, η παραφιλολογία για το δικαίωμα στον μη-εμβολιασμό για τον Covid θα ξαναφουντώσει, οι ανακριτικές επιτροπές στην Βουλή θα βρουν ενόχους παντού πλην των πραγματικά εμπλεκομένων και η τεράστια οικολογική καταστροφή  θα ξεχαστεί σιγά-σιγά (οι πρώτοι που θα απωλέσουν την μνήμη τους φυσικά θα είναι οι εμπνευστές και οι μιμητές του συνθήματος για τον κ. Μητσοτάκη).

Το φθινόπωρο στην Βουλή θα κατατεθούν σίγουρα ερωτήσεις από την αντιπολίτευση για την ανάληψη και τον καταμερισμό ευθυνών, αλλά ο πρωθυπουργός με καμάρι θα δηλώσει ότι “επιτύχαμε να μην υπάρχουν νεκροί, ενώ στο Μάτι είχατε 100 νεκρούς” και θα επιβεβαιωθεί θριαμβευτικά από τις ψήφους της συμπολίτευσης καθώς διαθέτει την πλειοψηφία στην Βουλή. Όλα αυτά βέβαια στην φωτεινή πλευρά του φεγγαριού, καθώς ταυτόχρονα, στην σκοτεινή πλευρά, οι εργολάβοι δειλά – δειλά θα αρχίσουν να ρίχνουν το πρώτο μπετόν στις καμμένες και μη αναδασωμένες περιοχές.

Αυτή είναι η διαφαινόμενη και απαισιόδοξη εξέλιξη: ένας λαός που ξεσπά με υγιείς αλλά αναποτελεσματικές καταγγελίες από την μία πλευρά και ανέξοδα like και άχρηστες βρισιές και κατάρες από την άλλη. Ο κίνδυνος ο οποίος ελλοχεύει σε αυτήν την εξέλιξη είναι η αυτό-επιβεβαίωση και ο καθησυχασμός της συνείδησης του καθενός από εμάς ότι ξεσπώντας με οποιονδήποτε από τους παραπάνω τρόπους κάναμε το καθήκον μας και μπορούμε να γυρίσουμε ήσυχοι στην καθημερινότητά μας.

Και όμως, κάποια σημάδια δείχνουν ότι υπάρχει φως στον ορίζοντα. “Τα παιδιά που τους έλεγαν αλήτες” από την Εύβοια, τα Εξάρχεια και αλλού, πολιτικές νεολαίες και συνειδητοποιημένοι πολίτες κινητοποιήθηκαν πρακτικά χωρίς like και βρισίδια και ρίχτηκαν στην φωτιά, στον ανεφοδιασμό των πυροσβεστών, στην περίθαλψη, στέγαση και διατροφή των πυρόπληκτων. Το κίνημα αλληλεγγύης από τους μη-θιγέντες πολίτες και τους μετανάστες / πρόσφυγες προς τους πυρόπληκτους ήταν συγκινητικό. Οι πολίτες, με τις δηλώσεις τους, έδειξαν ότι στην πλειοψηφία τους κατανοούν όχι μόνο τον άμεσο κίνδυνο της φωτιάς αλλά και τις μακροπρόθεσμες οικολογικές και κοινωνικές συνέπειες.

Αυτό το οποίο είναι σημαντικό να γίνει, είναι να μην ξεφουσκώσουν και σταματήσουν όλα εδώ.

Είναι παράδοση σε πολλές περιοχές της Υφηλίου και ιδίως στην Ευρώπη η συμμετοχή των πολιτών σε κινήσεις, ενώσεις, συλλόγους για θέματα τα οποία αφορούν στην γειτονιά τους, στο χωριό τους, στο ευρύτερο περιβάλλον ή στον επαγγελματικό τους χώρο. Οι συλλογικότητες αυτές στηρίζονται στο ατομικό αίσθημα ευθύνης του καθενός απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και στην ηθική υποχρέωση να μην “ιδιωτεύουμε” (‘ιδιώτες’ αποκαλούσαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι όσους δεν ασχολούντο με τα κοινά και τους τιμωρούσαν, ενώ στην αγγλική γλώσσα σήμερα η λέξη ‘ιδιώτης’ μεταφράζεται ως ‘idiot’ και σημαίνει ‘ηλίθιος’).

Πράγματι η λαϊκή συνέλευση της γειτονιάς ή του συλλόγου μπορεί να θέσει θέματα αναδάσωσης της περιοχής της, να ελέγχει, να χρησιμοποιεί κοινωνικά και νομικά όπλα και να αποτρέπει τσιμεντοποιήσεις. Να απαιτεί, με την βοήθεια εθελοντών ειδικών επιστημόνων, την κατασκευή μηχανισμών απορροής ομβρίων υδάτων  και την πρόληψη πλημμυρών. Να προστατεύει και να στηρίζει οικογένειες οι οποίες δεν έχουν πόρους για φαγητό, νερό και ρεύμα. Ο σύλλογος φίλων του τοπικού νοσοκομείου (σε συνεργασία με τους επαγγελματικούς συλλόγους των εργαζομένων του Ιδρύματος) μπορεί να στηρίζει, να ενημερώνει τους κατοίκους και την πολιτική ηγεσία και αντιπολίτευση για τις πιθανές ελλείψεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό και προσωπικό. Τα παραδείγματα προσωπικής προσφοράς μέσα από κοινές προσπάθειες εξ’ ίσου ευαισθητοποιημένων πολιτών είναι παρά πολλά.

Κλείνοντας θυμήθηκα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πρακτικής που μου διηγήθηκαν μέλη του Συλλόγου Δημοκρατικών Γυναικών μίας κωμόπολης του Ολύμπου, προσκαλεσμένος από τις υπέροχες αυτές κυρίες για μία ομιλία, πριν από λίγα χρόνια: Ζήτησαν από περιοδεύοντα πολιτικό κατά την προεκλογική περίοδο να μεριμνήσει η μελλοντική κυβέρνηση να εφοδιαστεί το κέντρο υγείας της περιοχής με υπερηχοτομογράφο. Το κόμμα του κέρδισε τις εκλογές αλλά η υπόσχεση ξεχάστηκε από τον πολιτικό και από το Υπουργείο Υγείας. Η κινητοποίηση ήταν άμεση. Λαϊκές συνελεύσεις, καταγγελίες στον τύπο, ενημερωτικά φυλλάδια διανεμήθηκαν στους κατοίκους, ερώτηση στην Βουλή. Το αίτημα ικανοποιήθηκε με ασυνήθιστη ταχύτητα…