To βραβείο Booker σε μυθιστόρημα για την προσφυγική κρίση και τον ολοκληρωτισμό

Το βρετανικό λογοτεχνικό βραβείο Booker απονεμήθηκε στον ιρλανδό συγγραφέα Πολ Λιντς για το μυθιστόρημά του Prophet Song (εκδόσεις Oneworld, Λονδίνο, 2023).

Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας που παλεύει με έναν τρομακτικό νέο κόσμο στον οποίο αρχίζουν να εξαφανίζονται οι δημοκρατικοί κανόνες. Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας διολισθαίνει στον ολοκληρωτισμό μετά την άνοδο του δεξιού κόμματος Εθνική Συμμαχία που αποκτά τον απόλυτο έλεγχο ως απάντηση στους συνδικαλιστές που πιέζουν για αύξηση των μισθών των δασκάλων. Οι πολιτικές ελευθερίες καταλύονται και ο εμφύλιος πόλεμος ξεσπά. Οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι οι ελευθερίες τους έχουν εξαλειφθεί. Και όταν το αντιλαμβάνονται, είναι πολύ αργά: «Όλη σου τη ζωή κοιμάσαι, όλοι κοιμόμαστε και τώρα αρχίζει το μεγάλο ξύπνημα».

 «Προσπάθησα να δω το σύγχρονο χάος. Την αναταραχή στις δυτικές δημοκρατίες», είπε ο Λιντς στον ιστότοπο του Booker Prize, προσθέτοντας ότι επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τον συριακό εμφύλιο πόλεμο - «την κατάρρευση ενός ολόκληρου έθνους» - και την αδιαφορία της Δύσης για την προσφυγική κρίση που προέκυψε.

Ο Πολ Λιντς, γεννημένος το 1977 στην κομητεία Λίμερικ, ήταν υποψήφιος για το βραβείο για πρώτη φορά, με το πέμπτο του μυθιστόρημα.

«Δεν ήταν εύκολο να γράψω αυτό το βιβλίο. Η πιο λογική πλευρά μου πίστευε πως έβαζα την καριέρα μου ως συγγραφέα σε κίνδυνο - όμως έπρεπε παρ’ όλ’ αυτά να το γράψω, να φθάσω ως το τέλος», δήλωσε ο συγγραφέας μετά τη βράβευσή του.

Το τρίτο μυθιστόρημα του Lynch, το Grace, παρομοιάστηκε με το The Road του Cormac McCarthy, το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί και για το Prophet Song, τον εφιάλτη τον οποίο η οικογένεια Stack υφίσταται μετά το οδυνηρό «ξύπνημα».

Η Ιρλανδία του Λιντς αντανακλά την πραγματικότητα των κατεστραμμένων από τον πόλεμο χωρών, όπου οι πρόσφυγες καταφεύγουν στη θάλασσα για να γλιτώσουν από τις διώξεις στη στεριά. Αποτυπώνει επίσης τη βία όπως αυτή που συμβαίνει στην Παλαιστίνη, την Ουκρανία και τη Συρία, καθώς και την δυστυχισμένη εμπειρία όλων εκείνων που φεύγουν από τις κατεστραμμένες από τον πόλεμο χώρες τους προς τη Δύση προκειμένου να επιβιώσουν.

Χωρίς την «ανάσα» των παραγράφων, το βιβλίο δημιουργεί μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα. Η ελεύθερη βούληση και η έννοια της ελευθερίας ωθούνται πέραν των ορίων, καθώς διαβρώνονται και οι δύο μέχρι εκμηδένισης. 

Η μυθιστορία ξεκινά στο Δουβλίνο καθώς ο Λάρι, ένας ανώτερος συνδικαλιστής, εξαφανίζεται σε μια συγκέντρωση, αφήνοντας τη γυναίκα του, Έιλις, να μεγαλώσει τα τέσσερα παιδιά τους. Εκείνη πρέπει να πάρει δύσκολες αποφάσεις για να προστατεύσει την οικογένειά της. Σε μια συγκλονιστική σκηνή, πρέπει να τρέξει σε μια ικανή απόσταση για να δει τον τραυματισμένο γιο της σε ένα νοσοκομείο, διακινδυνεύοντας να εκτελεστεί από ελεύθερους σκοπευτές που πυροβολούν πολίτες!

Το μυθιστόρημα είναι ένα λογοτεχνικό μανιφέστο για ενσυναίσθηση σε όσους έχουν ανάγκη αλλά και για αφύπνιση για την πολιτική και κοινωνική δυστοπία που είναι προ των πυλών. (Γ.Χ. Παπασωτηρίου)